تبخال تناسلی / ویروس هرپس سیمپلکس یا اچ‌اس‌وی (HSV)

ویروس هرپس سیمپلکس یا اچ‌اس‌وی (انگلیسی: Herpes Simplex Virus / HSV)، با ایجاد عفونت باعث تبخال در ناحیه تناسلی و دهان می‌شود. خیلی از مردم بدون هیچ علامتی با اچ‌اس‌وی زندگی می کنند، به این معنی که بدون بروز یا شیوع فعال تبخال تناسلی، این ویروس را دارند. بعضی دیگر ممکن است تاول‌ها یا زخم‌های کوچک پر از مایعی را تجربه کنند که بیشتر در ناحیه تناسلی یا دهان و لب‌ها و گاهی مواقع حتی روی دست‌ها، انگشتان و سایر قسمت‌های بدن هم ظاهر می‌شوند.

ویروس اچ‌اس‌وی می‌تواند از طریق جنسی منتقل شود، اما از راه های دیگری هم قابل انتقال است. علائم زیادی برای این تبخال تناسلی وجود دارد و در واقع این ویروس خیلی رایج است و جای هیچ شرمندگی ندارد. بر اساس برآوردهای سازمان بهداشت جهانی:

• در سال ۲۰۱۶ حدود ۶۷٪ از جمعیت زیر ۵۰ سال جهان HSV-1 دهانی یا تناسلی داشتند.
• حدود ۱۳٪ از افراد ۴۹-۱۵ سال در سال ۲۰۱۶ HSV-2 داشتند.

تحقیقات دیگر نشان می‌دهد که بیش از ۹۰٪ از بزرگسالان تا زمانی که به ۵۰ سالگی می‌رسند در بدن‌شان آنتی بادی HSV-1 را دارند.

متخصصان هنوز راهی برای درمان این تبخال پیدا نکرده‌اند، اما داروهای ضد ویروسی و درمان‌های خانگی می‌توانند به کاهش شدت علائم کمک کنند و در این میان، داروهای ضد ویروسی ممکن است منجر به بروز هرپس کمتری شوند.

 

تفاوت بین تبخال تناسلی نوع اول و تبخال نوع دوم

دو نوع اصلی ویروس هرپس سیمپلکس وجود دارد: HSV-1 و HSV-2.

• HSV-1: این نوع در درجه اول باعث تبخال دهان می‌شود که با تبخال یا تاول‌های ناشی از تب که در اطراف دهان یا روی صورت ظاهر می‌شود مشخص می شود.
• HSV-2: این ویروس در درجه اول باعث تبخال تناسلی می‌شود که شامل زخم‌هایی در اطراف یا روی اندام تناسلی، مقعد، باسن و قسمت داخلی ران است. زخم‌هایی هم می‌توانند در داخل واژن ایجاد شوند.

درک این نکته مهم است که در حالی که HSV-1 معمولاً با تاول و HSV-2 معمولاً با تبخال تناسلی مرتبط است، ولی هر دو نوع ویروس می‌توانند از طریق تماس دهانی یا تناسلی منتقل شوند و به طور خلاصه، باعث بروز هرپس دهانی و تناسلی شوند.

خیلی از افرادی که با تبخال تناسلی زندگی می‌کنند در واقع HSV-1 دارند، چون ویروس به راحتی از طریق تماس دهانی به ناحیه تناسلی قابل انتقال است.

HSV-2 کمتر باعث بروز تاول‌های دهانی یا تبخال می‌شود، اما امکانش همچنان به قوت خود باقیست.

علت هرپس سیمپلکس یا اچ‌اس‌وی (HSV)

اچ‌اس‌وی / HSV یک ویروس مسری است که می‌تواند از طریق تماس مستقیم با زخم‌ها منتقل شود. گفتنی است، از آنجایی که ویروس‌ها ندرتا در بعضی از روزها دچار ریزش می‌شوند، باز هم احتمال انتقال اچ‌اس‌وی (حتی زمانی که علائمی وجود ندارد) وجود دارد. در واقع، خیلی از افراد به ویروس اچ‌اس‌وی مبتلا می‌شوند ولی خودشان هم از آن بی‌اطلاع هستند.

 

ریزش ویروس چیست

اگر اچ‌اس‌وی دارید، بدن شما ذرات ویروسی تولید می‌کند که می‌توانید آنها را به دیگران انتقال بدهید. ویروس در طول یک دوره از زخم‌ها می‌ریزد (دفع می‌شود)، اما در مواقع دیگری هم که هیچ زخم یا علائم واضحی ندارید نیز دچار چنین ریزش یا دفعی می‌شوید. شما حتی ممکن است ندانید که اچ‌اس‌وی دارید.

تعدادی از تحقیقات نشان می‌دهد که ریزش در موارد زیر اتفاق می‌افتد:

• در حدود ۱۰٪ از روزهایی که اچ‌اس‌وی بدون علامت دارید.
• در حدود ۲۰٪ از روزهایی که مبتلا به اچ‌اس‌وی علامت‌دار هستید.

اما عوامل مختلفی می‌توانند بر ریزش ویروس تأثیر بگذارند، از جمله:

• نوع اچ‌اس‌وی و محل بروز علائم: برای مثال اچ‌اس‌وی نوع اول نسبت به اچ‌اس‌وی نوع دوم دارای ریزش مکرر کمتری است.
• طول دوره ابتلا به اچ‌اس‌وی: ریزش با گذشت زمان کاهش می‌یابد. به عنوان مثال، اگر نزدیک به ۱۰ سال است که اچ‌اس‌وی داشته اید، احتمالاً نسبت به فردی که اخیراً به آن مبتلا شده، ویروس کمتری دفع می‌کنید.
• سلامت سیستم ایمنی شما: اگر دچار نقص ایمنی باشید، ممکن است دچار ربزش ویروس بیشتری بشوید.

 

اچ‌اس‌وی نوع اول (HSV-1)

شما می‌توانید اچ‌اس‌وی نوع اول یا تبخال دهانی را از طریق تماس مستقیم با زخم تبخال، بزاق یا سایر ترشحات بدن در طول یک دوره انتقال بدهید. اگر ویروس را دفع می‌کنید، شخص دیگر می‌تواند از طریق تماس مستقیم با محل عفونت، به آن آلودگی مبتلا شود.

نمونه‌هایی از تماس مستقیم عبارتند از:

بوسیدن، رابطه جنسی دهانی و سایر تماس‌های پوستی

به عبارت دیگر، اگر دست‌تان به تاول سرماخوردگی همسرتان بخورد و کمی بعد با همان دست، صورت یا اندام تناسلی خود را لمس کنید به این ویروس مبتلا می‌شوید. خیلی از کودکان بعد از بوسیدن یا لمس صورت توسط بزرگسالان ِمبتلا به تبخال، به اچ‌اس‌وی مبتلا می‌شوند.

از نظر تئوری، این ویروس می‌تواند از طریق پماد لب‌های مشترک، تیغ، یا ظروف نوشیدنی و ظروف غذاخوری منتقل شود که خیلی نادر است؛ تخمین‌های قدیمی‌تر نشان می‌دهد که ویروس فقط برای چند ساعت تا چند روز می‌تواند در خارج از بدن شما زندگی کند.

به بیان دیگر، اگر فردی که تبخال دارد از یک لیوان بنوشد و بلافاصله آن را به شما بدهد و سپس دهان خود را در همان محل روی لیوان قرار دهید، به طور بالقوه ممکن است به تبخال مبتلا شوید. اما احتمال وقوع آن نسبتاً کم است. بیشتر اوقات، ویروس از طریق تماس مستقیم با زخم‌ها یا محل عفونت (در طی ریزش) منتقل می‌شود.

اچ‌اس‌وی نوع دوم (HSV-2)

مثل ویروس نوع اول، شما می‌توانید اچ‌اس‌وی نوع دوم یا تبخال تناسلی را از طریق تماس مستقیم با زخم تبخال، بزاق و یا سایر ترشحات بدن در طول یک دوره انتقال بدهید. اچ‌اس‌وی نوع دوم همچنین می‌تواند در طی ریزش ویروس منتقل شود. تماس مستقیم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• بوسیدن
• رابطه جنسی دهانی
• استفاده مجدد از ابزار جنسی‌های مصرف شده قبلی
• سایر تماس‌های پوست به پوست در محل عفونت

به یاد داشته باشید: اگرچه خیلی از مردم اچ‌اس‌وی نوع اول را به عنوان تبخال دهان و اچ‌اس‌وی نوع دوم را به عنوان تبخال تناسلی می‌شناسند، اما هر دو نوع ویروس می‌توانند باعث بروز تاول‌های دهانی یا تناسلی شوند.

 

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به عفونت هرپس سیمپلکس / HSV هستند؟

هر کسی در هر سنی می‌تواند به اچ‌اس‌وی مبتلا شود. شما هم اگر در معرض اچ‌اس‌وی هستید، احتمالاً به این عفونت مبتلا خواهید شد چون بسیار رایج است. اما از آنجایی که اغلب بدون علامت است، بسیاری از افرادی که با این ویروس زندگی می‌کنند، متوجه نمی‌شوند که به این اچ‌اس‌وی مبتلا شده‌اند.

در شرایط زیر ممکن است احتمال بیشتری برای بروز این عفونت داشته باشید:

• شریک جنسی‌تان مبتلا به اچ‌اس‌وی باشد.
• در بدو تولد جزو زنان حامل این ویروس (AFAB) تعیین شدید: شواهد حاکی از آن است که زنان حامل ویروس بصورت مادرزادی نسبت به مردان حامل این ویروس بصورت مادرزادی، بیشتر به اچ‌اس‌وی مبتلا می‌شوند و به احتمال بیشتر، علائم آن را هم تجربه می‌کنند.
• دچار نقص سیستم ایمنی باشید.

برخی از تحقیقات قدیمی نشان می‌دهند که آنتی‌بادی‌های اچ‌اس‌وی نوع اول ممکن است از زنان AFAB در برابر ابتلا به اچ‌اس‌وی نوع دوم محافظت کنند. با این حال، خیلی از افرادی که با یک نوع ویروس زندگی می‌کنند، نوع دیگر را هم بعداً تجربه خواهند کرد. با این حال، شما به یک نوع ویروس دوبار مبتلا نخواهید شد، چون بعد از ابتلا، ویروس در بدن شما به شکل نهفته باقی می‌ماند.

اگر بدون استفاده از کاندوم یا سایر روش‌های بازدارنده رابطه جنسی داشته باشید، احتمال ابتلای شما به اچ‌اس‌وی دستگاه تناسلی کمی بیشتر می‌شود. با این حال، به خاطر داشته باشید که کاندوم و سایر روش‌های بازدارنده همیشه محل عفونت را پوشش نمی‌دهند، چون زخم‌ها می‌توانند روی باسن یا بخش‌های داخلی ران ظاهر شوند.

 

آیا ویروس در هنگام زایمان قابل انتقال است؟

بر اساس تحقیقات سال ۲۰۲۱، از هر ۱۰۰۰ نوزاد متولد شده در ایالات متحده، ۱ نفر به اچ‌اس‌وی نوزادی مبتلا می‌شود. اگر قبل از بارداری به اچ‌اس‌وی تناسلی مبتلا شده‌اید و عفونت مکرر دارید، بعید است که ویروس را در حین زایمان به نوزاد خود منتقل کنید. اما اگر در دوران بارداری به خصوص در اواخر بارداری به این ویروس مبتلا شده باشید، این خطر افزایش می‌یابد.

از آنجایی که ویروس می‌تواند عوارض جدی از جمله زایمان زودرس ایجاد کند، به محض اینکه فکر می‌کنید ممکن است اچ‌اس‌وی داشته باشید، به تیم مراقبت خود اطلاع بدهید.

 

علائم تبخال تناسلی ویروس HSV

اچ‌اس‌وی همیشه علائمی ایجاد نمی‌کند. علائمی که دارید و شدت آنها به طور کلی به این بستگی دارد که آیا عفونت اولیه یا مکرر را تجربه می‌کنید.

 

علائم اولیه اچ‌اس‌وی

علائم عفونت اولیه معمولاً از چند روز تا چند هفته بعد از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر می‌شود. نمود اولیه این عفونت، اغلب شامل علائمی شبیه آنفولانزاست، از جمله:

• تب
• تورم غدد لنفاوی
• بدن درد، از جمله سردرد
• خستگی غیر معمول
• کمبود اشتها
• تیرکشیدن و درد در محل عفونت

ممکن است قبل از ظاهر شدن تاول‌های کوچک و دردناک، متوجه گزگز، سوزش یا خارش ِمحل عفونت شوید و کم‌کم یک تاول یا یک خوشه کوچک از تاول‌ها ظاهر شود که در نهایت قبل از شروع بهبودی می‌ترکند و پوسته پوسته می‌شوند.

تاول‌هایی که در طول عفونت اولیه ایجاد می‌شوند ممکن است تا ۶ هفته طول بکشد که به طور کامل خوب شوند. ولی تا وقتی که به طور کامل خوب نشده‌اند، هنوز هم می‌توانند ویروس را منتقل کنند.

زخم‌ها اغلب خارش دارند ولی زخم‌های تناسلی ممکن است در هنگام ادرار باعث درد شوند.

 

علائم ویروس HSV / اچ‌اس‌وی مکرر

بعضی از افراد مبتلا به اچ‌اس‌وی، فقط یک دوره از آن را تجربه می‌کنند، در حالی که بعضی دیگر هر چند ماه یکبار گاه به گاه دچار این بیماری می‌شوند.

از آنجایی که بدن شما شروع به تولید آنتی بادی برای این ویروس می‌کند، دوره‌های مکرر این بیماری اغلب با گذشت زمان کمتر می‌شوند. آنها همچنین تمایل به علائمی با شدت کمتر دارند که با سرعت بیشتری هم خوب می‌شوند:

• تاول‌هایی که در طول یک دوره مکرر ظاهر می‌شوند ممکن است در طی چند روز (به جای چند هفته) به طور کامل بهبود یابند.
• تاول‌ها ممکن است در طول دوره‌های مکرر کمتر قابل توجه یا دردناک باشند.

اگر چند دوره ابتلا داشته‌اید، ممکن است علائم اولیه را در محل عفونت مشاهده کنید. این علائم که معمولاً چند ساعت یا چند روز قبل از ظاهر شدن تاول‌ها ظاهر می‌شوند، می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

درد، خارش، سوزش و مور مور شدن

مصرف داروهای ضد ویروسی به محض مشاهده علائم می‌تواند به پیشگیری یا کوتاه کردن این دوره کمک کند.

آیا علائم بسته به محل بروزشان، با هم متفاوت‌اند

شما به احتمال زیاد متوجه تاول‌های مشابه و علائم اولیه خواهید شد، مهم نیست که چه نوع ویروسی دارید یا در کجا ظاهر می‌شود. این دو نوع مختلف اچ‌اس‌وی دارای دی‌ان‌آی (DNA) مشابهی هستند و تنها تفاوت عمده در جایی است که علائم را تجربه می کنید:

• اگر اچ‌اس‌وی بر اندام تناسلی شما تأثیر بگذارد، ممکن است در حین ادرار متوجه درد یا سوزش شوید.
• اگر اچ‌اس‌وی دهان شما را تحت تاثیر قرار دهد، ممکن است در هنگام خوردن غذاهای تند یا اسیدی مشکل داشته باشید.

همچنین بسته به اینکه آنها اولیه یا عود کننده باشند، تفاوت جزئی در محل ظاهر شدن تاول‌های دهان وجود دارد. در طول اولین قسمت، تاول‌ها ممکن است روی دهان و لب‌های شما ظاهر شوند، اما در دوره‌های بعدی، احتمال بیشتری وجود دارد که در امتداد خط لب شما ظاهر شوند.

 

نحوه تشخیص هرپس سیمپلکس

در بعضی موارد، پزشک با بررسی تاول‌ها می‌تواند اچ‌اس‌وی را تشخیص دهد و همچنین ممکن است در مورد علائم دیگر، از جمله علائم شبیه آنفولانزا و علائم اولیه، مثل سوزن سوزن شدن یا سوزش، از شما سوالاتی بپرسد. او احتمالاً برای تأیید تشخیص خود، درخواست کشت می‌کند که شامل ارسال نمونه‌ای از مایع زخم به آزمایشگاه است.

اگر فکر می‌کنید در معرض اچ‌اس‌وی قرار گرفته‌اید اما هیچ علامتی ندارید، آزمایش خون می‌تواند تعیین کند که آیا آنتی بادی اچ‌اس‌وی دارید یا خیر. فقط بدانید که آزمایش خون ممکن است این عفونت را تا ۱۲ هفته بعد از ابتلا به آن به طور دقیق تشخیص ندهد.

غربالگری‌های عمومی عفونت‌های آمیزشی (STI) معمولاً شامل آزمایش اچ‌اس‌وی نمی‌شوند، بنابراین اگر فکر می‌کنید ممکن است ویروس را داشته باشید، باید از پزشک خود در مورد آزمایش اچ‌اس‌وی سؤال کنید. شما همچنین می‌توانید خود را برای آنتی بادی‌های اچ‌اس‌وی با یک کیت تست خانگی آزمایش کنید.

 

درمان ویروس HSV یا هرپس سیمپلکس

متخصصان هنوز راهی برای درمان تبخال پیدا نکرده‌اند، اما درمان‌های مختلف می تواند به تسکین علائم شما کمک کند. درمان اچ‌اس‌وی شامل موارد زیر است:

 

درمان HSV با دارو

تاول‌ها معمولاً خود به خود و بدون درمان دارویی خوب می‌شوند. اما اگر شیوع شدید یا مکرر دارید، پزشک می‌تواند داروهای ضد ویروسی را تجویز کند که به کاهش تعداد دوره‌هایی که تجربه می‌کنید کمک می‌کند و شدت علائم شما را کاهش می‌دهد. گزینه‌های دارویی عبارتند از:

آسیکلوویر، فامسیکلوویر، والاسیکلوویر و فوسکارنت یا سیدوفوویر برای عفونت‌های اچ‌اس‌وی که در مقابل سایر داروها مقاومت می‌کنند.

داروهای ضد ویروسی همچنین می‌توانند به کاهش شانس انتقال ویروس در طول دوره یا دفع آن در زمانی که علائمی ندارید کمک کنند.

توجه: هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد در صورت عدم ابتلا به اچ‌اس‌وی، مصرف داروهای ضد ویروسی شانس ابتلا به ویروس را کاهش بدهد. این داروها عموماً به شکل قرص و کرم هستند. پزشک شما همچنین ممکن است تزریق دارو را برای درمان علائم شدید توصیه کند.

 

درمان‌های خانگی HSV

خیلی از درمان‌های خانگی می‌توانند به کاهش درد و ناراحتی مرتبط با تاول‌های تبخال کمک کنند. برای تسکین، سعی کنید از موارد زیر برای زخم استفاده کنید:

• کمپرس گرم یا سرد
• خمیر جوش شیرین یا نشاسته ذرت و آب
• مخلوطی از سیر له شده و روغن زیتون
• آلوئه ورا
• روغن درخت چای، اکالیپتوس یا نعناع (همیشه ابتدا با روغن طبیعی رقیقش کنید)

بعضی تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف روزانه مکمل لیزین هم می‌تواند به پیشگیری از بروز تبخال کمک کند. تخمین دوز آن متفاوت است، اما به نظر می‌رسد مصرف روزانه ۳-۱ گرم لیزین برای مدیریت علائم و کاهش دوره‌های عفونت مکرر مفید است.

 

عوارض بالقوه ویروس HSV یا هرپس سیمپلکس

وقتی که اچ‌اس‌وی دارید، ویروس به طور دائم در سلول‌های عصبی شما زندگی می‌کند؛ البته اغلب به صورت غیرفعال باقی می‌ماند، اما می‌تواند هر از گاهی دوباره فعال شود و علائمی ایجاد کند.

برای بعضی افراد، محرک‌های خاصی می‌توانند منجر به بروز این ناراحتی شوند، مثل:

استرس، دوره‌های قاعدگی، تب یا بیماری و قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا آفتاب سوختگی

در حالی که خیلی از افرادی که با اچ‌اس‌وی زندگی می‌کنند فقط یک دوره اولیه از آن را بروز می‌دهند (یا اصلاً نمی‌دهند)، بعضی دیگر علائمش را هر چند ماه یکبار تجربه می‌کنند. ممکن است در طول سال اول زندگی خود با اچ‌اس‌وی تجربه‌های بیشتری داشته باشید، اما دفعات آن به مرور زمان کاهش می‌یابد. در بیشتر مواقع، اچ‌اس‌وی دلیل عمده‌ای برای نگرانی ایجاد نمی‌کند و علائمش بدون درمان پزشکی بهبود می‌یابند.

گفته می‌شود، این ویروس می‌تواند برای گروه‌های خاصی از افراد عوارضی ایجاد کند، از جمله:

نوزادان، افراد دچار نقص سیستم ایمنی و افرادی که بیماری‌های مزمن مثل سرطان یا ایدز دارند.

همچنین ممکن است تبخال در چشم ایجاد شود (کراتیت هرپسی) که با لمس زخم تبخال و سپس لمس چشم به وجود می‌آید. علائم کراتیت هرپس عبارتند از:

• درد و قرمزی چشم
• ترشح یا اشک اضافی در چشم
• تاری دید
• حساسیت به نور
• احساس شن در چشم

اگر اچ‌اس‌وی دارید و متوجه این علائم شدید، در اسرع وقت با پزشک خود یا چشم پزشک تماس بگیرید. درمان سریع می‌تواند به جلوگیری از عوارضی مثل زخم قرنیه و از دست دادن بینایی کمک کند.

زندگی با ویروس هرپس سیمپلکس HSV / اچ‌اس‌وی

به طور کلی، اگرچه اچ‌اس‌وی یک بیماری مادام العمر است، اما یک نگرانی جدی برای سلامتی در نظر گرفته نمی‌شود. تاول‌های تبخال مي‌توانند کمی درد و ناراحتی ایجاد کنند، اما درمان‌های خانگی به کاهش این علائم کمک می‌کنند و ممکن است حتی باعث بهبود سریع‌تر زخم‌ها شوند.

داروهای ضد ویروسی هم می‌توانند شانس شما را برای تجربه دوره‌های مکرر این عفونت کاهش دهند و خطر انتقال ویروس به دیگران را پایین بیاورند.

در حالی که اچ‌اس‌وی قابل درمان نیست، خیلی از افرادی که با این ویروس زندگی می‌کنند سال‌های سال هیچ علائمی را بروز نمی‌دهند. به عبارت دیگر، این ویروس ممکن است زندگی روزمره را چندان تحت تأثیر قرار ندهد.

چند اقدام پیشگیرانه هم می‌تواند به کاهش شانس شما برای انتقال اچ‌اس‌وی کمک کند:

• از استفاده تیغ یا مسواک بصورت اشتراکی با دیگران خودداری کنید.
• اگر اچ‌اس‌وی دهانی دارید، از زمانی که علائم اولیه را مشاهده کردید تا زمانی که زخم‌ها به طور کامل خوب شوند، از رابطه جنسی دهانی و بوسیدن خودداری کنید.
• اگر با اچ‌اس‌وی تناسلی زندگی می‌کنید، از زمانی که علائم اولیه را مشاهده کردید تا زمانی که زخم‌ها به طور کامل خوب شوند، از تماس پوستی با دستگاه تناسلی مبتلا خودداری کنید.
• پس از لمس زخم ها یا استعمال دارو بر روی آنها، دست‌های خود را کاملا بشویید.
• دارو را با کمک تکه‌های پنبه استفاده کنید تا تماس خود را با زخم‌ها کاهش دهید.