از مهم‌ترین دلایل بی اختیاری ادرار و مدفوع به وجود آمدن اختلالاتی در در عضلات کف لگن است، علم فیزیوتراپی روز، برای درمان و تقویت عضلات کف لگن راه‌کارهای نوین و مطمئن ارائه می‌کند.
فیزیوتراپی کف لگن برای درمان بی‌اختیاری ادراری زنان و مردان و همچنین اختلالات جنسی کاربرد دارد، مثلا به خانم‌هایی که حاملگی و زایمان زیاد داشته‌اند و یا آقایانی که جراحی پروستات کرده‌اند و مشکل ادراری دارند، فیزیوتراپی عضلات کف لگن با دستگاه EXMI با امواج الکترومگنت و یا بیوفیدبک توصیه می‌شود.
این تکنولوژی بسیارمدرن و بسیارموثر، توسط امواج الکترومغناطیس، با فعالسازی عضلات غیرفعال، سبب فعال‌شدن و تقویت عضلات کف لگن وجلوگیری ازبی‌اختیاری ادرار و حتی بهبود عملکرد جنسی می‌شود.
کاربرد فیزیوتراپی کف لگن برای درمان اختلالات جنسی و درمان بی‌اختیاری ادرار و مدفوع در مردان و زنان است. همچنین گاهی در زمینه مشکلات مربوط به قاعدگی دردناک و یا مسائل پس از زایمان کابرد دارد. درین روش اعصاب و عضلات لگن مورد درمان واقع می‌شوند.
کف لگن چه نقشی در بدن ایفا می‌کند؟
پنج وظیفه اصلی بر عهده کف لگن است که موارد زیر را شامل می‌شود:
نگهداری احشاء لگنی ( توسط ماهیچه باسطه )
پایداری
حمایت از اندام‌ها
رابطه جنسی
کمک به حرکت مایع لنف درعروق و بافت سیستم لنفاوی
اختلال کف لگن
وقتی که فرد نتواند کنترل عضلات کف لگن خود را داشته باشد دچار اختلال کف لگن است.
فردی که دچار اختلال کف لگن است ممکن است شاهد بیش فعالی عضلات لگن باشد و یا سفت بودن عضلات لگن. همچنین ضعف و کم‌کاری عضلات هم ممکن است رخ بدهد.
موارد زیر هم در زمینه اختلالات کف لگن مشاهده شده‌اند:
افتادگی اندام یا پرولاپس
جدا شدن عضلات شکم از هم
بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع
یبوست
مشکلاتی در زمینه مقاربت جنسی
عوامل موثر بر اختلالات کف لگن
افزایش سن، بارداری و زایمان، یائسگی، یبوست مزمن، بیماریهای مختلف و تغییرات هورمونی، صدمه دیدن ناحیه لگن، ورزش‌های سنگین و فشار و ضرباتی که به بدن وارد می‌شود، و برخی جراحی‌ها مثل هیسترکتومی یا پروستاتکتومی و نیز عادات و شیوه زندگی اشتباه عوامل موثر بر اختلالات کف لگن هستند.
علائم اختلالات کف لگن
مشکلاتی که در ارتباط با ادرار یا مدفوع ایجاد می‌شود :
فرد قدرت نگه داشتن ادرار یا مدفوع یا گاز معده را ندارد. همچنین بی‌اختیاری در موقع سرفه، عطسه، خنده یا حین ورزش کردن رخ می‌دهد
نیاز فرد برای رفتن به دستشویی معمولا ناگهانی و غیر قابل کنترل و مکرر است
فرد نمی‌تواند مثانه خود را بطور کامل تخلیه کند و نیز ادرار کردن وی با درد همراه است
مشکلات فشار خون، مشکلات یبوست و احساس درد همراه با حرکت روده
فرد اغلب مواقع شب‌ها برای رفتن به دستشویی از خواب بیدار می‌شود
مشکلات مربوط به مقاربت جنسی :
رابطه جنسی سخت یا غیرممکن می‌شود، مقاربت همراه با درد است، در طول رابطه یا مرحله تحریک یا ارگاسم درد وجود دارد درحالیکه قبلا چنین نبوده، مقاربت با سوزش همراه است، یا پس از پایان مقاربت درد طولانی برای فرد رخ می‌دهد، فرد برای رسیدن به نعوظ یا ماندن در نعوظ ناتوان است
احساس‌هایی مثل سنگینی یا پری یا کشیدگی در لگن، مقعد یا واژن و یا برآمدگی شکم هنگام ورزش، همچنین فرد ممکن است احساس کند که چیزی از مقعد یا واژن وی افتاده
انواع دردها در ناحیه لگن:
درد دنبالچه ، درد انتهای کمر یا باسن یا ناحیه تناسلی ، درد در وقت معاینات زنانه، درد هنگام غلت زدن یا پیاده‌روی، درد موقع سوارو پیاده شدن از وسیله نقلیه یا حین فعالیت‌های روزمره
فیزیوتراپیست‌هایی که تخصصشان در زمینه سلامت لگن است، برای بررسی و درمان اختلالات کف لگن مانند بی‌اختیاری ادرار و مدفوع، مقاربت دردناک، مشکلات قبل و بعد از زایمان، قاعدگی دردناک و پرولاپس آموزش دیده اند.
فیزیوتراپی کف لگن چگونه عمل می‌کند؟
تکنیک‌های کمک‌کننده برای رفع اختلالات کف لگن که توسط فیزیوتراپی انجام می‌شوند دو دسته هستند : تکنیک‌های درونی و بیرونی
تمرکز این تکنیک‌ها برروی این قسمت‌هاست : بافت همبند، ماهیچه‌ها، اعصاب، رباط‌ها، مفاصل، تاندون‌های کمربند لگنی، باسن و پایین کمر
این تکنیک‌ها روش‌های درمانی دستی، تمرین‌ها، ماساژ، آزادکردن بافت همبند و یکسری آموزش‌هایی برای فرد بیمار هستند.
فیزیوتراپیست لگن یک فرد متخصص و آموزش‌دیده است. وی درزمینه اختلالات کف لگن آموزش‌های خاصی را گذرانده و می‌تواند لگن را به لحاظ داخلی کاملا بررسی کند.
اگر در جلسه اول معاینه داخلی صورت بگیرد ارزیابی‌ها در همان جلسه و جلسات بعد به درمانگران کمک می‌کند بتوانند واکنشهای بدن را بخوبی دریافت کنند و سپس تمرین‌های مناسب ماهیچه‌ها را اجرا کنند و اطمینان پیدا کنند که این تمرینات اثرات مثبت خواهد داشت.
برای بررسی داخلی لگن نوعی معاینه داخلی انجام می‌شود که فقط و فقط به روش دیجیتال است و حتما باید با رضایت بیمار انجام شود لذا اگر بیمارآمادگی لازم را ندارد یا احساس معذب بودن می‌کند معاینه دیجیتال لگن نباید صورت بگیرد. البته این معاینه، بهترین روش برای بدست آوردن اطلاعات دقیق از عضلات کف لگن و عملکرد آن‌هاست و اگر انجام شود درمان فیزیوتراپی قطعا اثربخش‌تر و موفقیت‌آمیزتر خواهد بود.
فیزیوتراپی کف لگن برای چه کسانی مفید است؟
همه افراد اعم از مرد و زن در هر سنی، چنانچه تجارب زیر را داشته باشند فیزیوتراپی کف لگن برایشان مفید خواهد بود:
۱-بی اختیاری ادرار یا مدفوع و احساس فشار برای دفع
مشکلات زنان قبل و بعد از زایمان ( درد پایین کمر و باسن و یا بی‌اختیاری و پرولاپس )
همچنین بانوان می‌توانند برای پیشگیری از پرولاپس یا بی‌اختیاری بعد از زایمان و همچنین برای بهبود پارگی اپی‌زیاتومی پس از زایمان از فیزیوتراپی کف لگن استفاده کنند.
لازم به تذکر است که این فهرست ارائه شده صددرصد کامل نیست لذا اگر مشکل شما در این لیست وجود ندارد نباید در زمینه درمان خود درنگ و کوتاهی به خرج دهید.
چه مشکلاتی با فیزیوتراپی لگن درمان می‌شود؟
مسائل مربوط به روده و مثانه و کنترل آنها شامل : بی‌اختیاری مدفوع، یبوست، سندروم روده تحریک پذیر، بی‌اختیاری ادرار، سختی ادرار کردن
افتادگی اندامهای تحتانی ( پرولاپس) : افتادگی رحم، افتادگی مثانه، افتادگی مقعد
مشکلات مربوط به پروستات، نعوظ و مقاربت دردناک
دردهای مربوط به لگن ( قبل و بعد از زایمان )، دردهای مزمن مربوط به کمر، درد دنبالچه
اختلالات درد لگن مانند واژینیسموس یا ولوودینیا (Vulvodynia) یا درد میوفاسیال و نیز حساسیت در قسمت مرکزی داخل کف لگن
جداشدگی ماهیچه‌های شکم
ضعف یا افزایش تونوس ماهیچه‌ای در کف لگن
آنچه باید در اولین جلسه فیزیوتراپی لگن انتظارش را داشته باشید
فیزیوتراپیست شما نخست باید سوابق پزشکی شما را کامل بررسی کند لذا از شما توضیحات کامل می‌خواهد. شما باید وضعیت جسمی خود را کاملا شرح دهید و عادات مربوط به دستشویی رفتن و عادات جنسی خود را بیان کنید.
سپس مرحله معاینه فیزیکی فرا می‌رسد. این معاینه می‌تواند هم خارجی و هم داخلی باشد ( واژینال و مقعدی)
سپس فیزیوتراپیست می‌تواند اهداف و برنامه های مناسب برای شما را تعیین کند. وی برنامه دقیقی تنظیم می‌کند که بتواند سلامت شما رابازگرداند.
شما هرسوالی داشته باشید می‌توانید از فیزیوتراپیست خود بپرسید.
