مثانه یک کیسه عضلانی در ناحیه لگن است که درست در قسمت بالا و پشت استخوان شرمگاهی قرار دارد. وقتی خالی است، مثانه به اندازه و شکل گلابی است.
ادرار در کلیه‌ها ساخته می‌شود و از دو لوله به نام حالب به مثانه می‌رود. مثانه ادرار را ذخیره می‌کند و باعث می شود ادرار به ندرت و با کنترل دفع شود. مثانه توسط لایه‌هایی از بافت ماهیچه‌ای پوشانده شده که به منظور نگه داشتن ادرار، کشیده می‌شود. ظرفیت طبیعی مثانه ۶۰۰-۴۰۰ میلی لیتر است.
در طول دفع ادرار، ماهیچه‌های مثانه منقبض و دو اسفنکتر (دریچه) باز می‌شوند تا ادرار به بیرون جریان پیدا کند. ادرار از مثانه به درون مجرای ادراری هدایت می‌شود که ادرار را از بدن خارج می‌کند. از آنجا که این مجرا از آلت تناسلی عبور می‌کند، مجرای ادرار در مردان (به طول ۲۰ سانتیمتر) طولانی‌تر از زنان (به طول ۳ سانتیمتر) است.
مشکلات مربوط به مثانه
سیستیت: التهاب یا عفونت مثانه که باعث درد حاد یا مزمن، ناراحتی یا تکرر ادرار می‌شود.
سنگ‌های ادراری: سنگ‌ها ممکن است در کلیه تشکیل شوند و به سمت مثانه بروند. (سنگ مثانه) اگر سنگ کلیه جریان ادرار به مثانه یا از آنجا به بیرون را مسدود کند، می‌تواند باعث درد شدید شود.
سرطان مثانه: تومور در مثانه معمولاً بعد از مشاهده خون در ادرار کشف می‌شود. سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی در محل کار،عامل بیشترین موارد سرطان مثانه است.
بی‌اختیاری ادرار: ادرار غیر قابل کنترل است که ممکن است مزمن باشد. بی‌اختیاری ادرار می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود.
مثانه بیش فعال: عضله مثانه (دترسور) به طور غیرقابل کنترلی انقباض پیدا می‌کند و باعث می‌شود مقداری ادرار به بیرون نشت کند. بیش فعالی دترسور یکی از علل شایع بی اختیاری ادرار است.
هماچوری: یا وجود خون در ادرار؛ هماچوری ممکن است بی ضرر باشد یا ممکن است در اثر عفونت یا یک بیماری جدی مثل سرطان مثانه ایجاد شود.
احتباس ادرار: به دلیل انسداد یا محدود شدن فعالیت عضلات مثانه، ادرار به طور معمول از مثانه خارج نمی‌شود. در این حالت مثانه ممکن است متورم شود و تا بیش از یک لیتر ادرار را در خود نگه دارد.
سیستوسل: ضعیف شدن عضلات لگن (معمولاً بعد از زایمان)، باعث می‌شود مثانه به واژن فشار بیاورد. در این حالت مشکلات مربوط به ادرار ایجاد می‌شود.
شب ادراری (شب ادراری شبانه): شب ادراری به کودک ۵ ساله یا بالاتری گفته می‌شود که حداقل یک یا دو بار در هفته (در طول حداقل ۳ ماه) رختخواب خود را خیس کند.
سوزش ادرار (ادرار دردناک): درد یا ناراحتی در هنگام ادرار به دلیل عفونت، تحریک یا التهاب مثانه، مجرای ادرار یا دستگاه تناسلی خارجی است.
آزمایشات مثانه
آنالیز ادرار: این آزمایش اولیه ادرار هم به صورت روتین و هم زمانی که به دنبال ردیابی مشکلاتی در مثانه یا کلیه‌ها هستید انجام می‌شود. قسمت اول تست نوار مثانه است. اگر این غیرطبیعی باشد، باید ادرار را زیر میکروسکوپ بررسی کرد.
سیستوسکوپی: یک لوله باریک از مجرای ادرار و داخل مثانه عبور داده می‌شود. یک منبع نور، دوربین و ابزار به پزشک اجازه می‌دهد تا مشکلات مثانه را تشخیص داده و درمان کند.
تست یورودینامیک: مجموعه‌ای از آزمایشات ادرار که معمولاً در مطب پزشک انجام می‌شود. جریان ادرار، فشار، ظرفیت مثانه و سایر اندازه گیری‌ها می‌توانند به شناسایی مشکلات مثانه کمک کنند.
درمان‌های مثانه
سیستوسکوپی: یک لوله باریک از مجرای ادرار به مثانه منتقل می‌شود تا به کمک منبع نورآن، دوربین و ابزار، پزشک بتواند مشکلات مثانه را تشخیص داده و درمان کند.
جراحی مثانه: سرطان مثانه به طور کلی نیاز به جراحی دارد. بعضی از موارد بی‌اختیاری ادرار و سیستوسل هم ممکن است با جراحی درمان شوند.
کاتتریزاسیون مثانه: اگر خروج ادرار مسدود شود، ممکن است برای کاهش فشار در مثانه، کاتتر یا سوند لازم باشد.
داروهای ضد اسپاسم: داروها می‌توانند به کاهش فعالیت بیش از حد مثانه (دترسور) و بی‌اختیاری کمک کنند.
تمرینات کگل: ورزش عضلات لگن (مثل قطع و وصل کردن ارادی ِجریان ادرار) ممکن است بی اختیاری ادرار را بهبود ببخشد.
