بیاختیاری ادرار (از دست دادن کنترل مثانه) یک مشکل شایع و اغلب ناراحت کننده است. دامنه شدت آن از «نشت گاه به گاه ادرار هنگام سرفه یا عطسه» تا «فوریت شدید و ناگهانی برای دفع ادرار به طوری که نمی‌توان خود را به موقع به توالت رساند» متغیر است.
اگرچه بیاختیاری ادرار اغلب با افزایش سن رخ می‌دهد، اما از پیامدهای قطعی سالمندی نیست. اگر بیاختیاری ادرار فعالیت‌های روزمره شما را تحت تاثیر قرار داده است، حتما به پزشک مراجعه کنید. در بیشتر مواقع تغییرات ساده در سبک زندگی یا درمان‌های پزشکی ساده می‌تواند بیاختیاری ادرار را کاهش دهد یا آن را به طور کامل متوقف کند.
 |
دستگاه ادراری زنان
سیستم ادراری شامل کلیه‌ها، میزنای، مثانه و میزراه است و وظیفه دفع مواد زائد بدن از طریق ادرار را بر عهده دارد. کلیه‌ها در قسمت پشتی ناحیه فوقانی شکم قرار دارند و با فیلتر کردن مواد زائد و مایع از خون، ادرار تولید می‌کنند. ادرار سپس از طریق حالب (میزنای) به مثانه منتقل می‌شود، ادرار در مثانه ذخیره می‌شود و تا زمانی که بتوانید در زمان مناسب آن را دفع کنید در مثانه می‌ماند. |
| دستگاه ادراری مردان
سیستم ادراری شامل کلیه‌ها، میزنای، مثانه و میزراه است و وظیفه دفع مواد زائد بدن از طریق ادرار را بر عهده دارد. کلیه‌ها در قسمت پشتی ناحیه فوقانی شکم قرار دارند و با فیلتر کردن مواد زائد و مایع از خون، ادرار تولید می‌کنند. ادرار سپس از طریق حالب (میزنای) به مثانه منتقل می‌شود، ادرار در مثانه ذخیره می‌شود و تا زمانی که بتوانید در زمان مناسب آن را دفع کنید در مثانه می‌ماند. |
 |
علائم بیاختیاری ادرار
افراد بسیاری نشت گاه به گاه و جزئی ادرار را تجربه می‌کنند. برخی‌ها نیز ممکن است مکررا مقادیر کم تا متوسطی ادرار را بدون اختیار خود دفع کنند.
انواع بیاختیاری ادرار عبارتند از:
- بیاختیاری ناشی از فشار: اگر با سرفه، عطسه، خنده، ورزش یا بلند کردن چیز سنگین مثانه را تحت فشار قرار دهید، ادرار نشت میکند.
- بیاختیاری ادرار فوریتی: بعد از یک دفع ادرار غیررادی به صورت شدید و ناگهانی نیاز به دفع ادرار خواهید داشت. ممکن است به طور مکرر به خصوص در طول شب نیاز به دفع ادرار داشته باشید. بیاختیاری فوریتی ممکن است در اثر یک بیماری خفیف مانند عفونت یا در اثر بیماری‌های شدیدتر مانند اختلال عصبی یا دیابت ایجاد شود.
- بیاختیاری ادراری سرریز شده: به دلیل اینکه مثانه کاملا خالی نمی‌شود، دچار سرریز مکرر یا پیوسته ادرار می‌شوید.
- بیاختیاری عملکردی: یک نقص جسمی یا روحی باعث می‌شود که نتوانید خود را به موقع به توالت برسانید. به عنوان مثال، اگر مبتلا به آرتروز شدید باشید، ممکن است نتوانید دکمه‌های شلوارتان را به موقع باز کنید.
- بیاختیاری ادراری مخلوط: بیش از یک نوع بیاختیاری ادرار را تجربه می‌کنید.
ممکن است برایتان راحت نباشد که بیاختیاری ادراری خود را با پزشک مطرح کنید. اما اگر مکررا دچار بیاختیاری می‌شوید و یا این مشکل کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار داده است، باید با پزشک مشورت کنید زیرا بیاختیاری ادرار ممکن است …
- نشان دهنده یک بیماری زمینه‌ای جدی‌تر باشد
- باعث شود فعالیت‌های خود را محدود کنید و تعاملات اجتماعی خود را کاهش دهید
- خطر افتادن سالمندان را در حین عجله برای رفتن به توالت افزایش دهد
علت بیاختیاری ادرار
بیاختیاری ادرار بیماری نیست، بلکه یک علامت است. این علامت ممکن است به واسطه عادات روزمره، بیماری‌های زمینه‌ای یا مشکلات جسمی بروز کند. پزشک با معاینه دقیق می‌تواند به شما کمک کند تا دلیل بیاختیاری ادرار خود را بفهمید.
بیاختیاری موقت ادرار
برخی از نوشیدنی‌ها، غذاها و داروها ممکن است ادرارآور باشند، یعنی مثانه شما را تحریک کرده و حجم ادرار شما را افزایش می‌دهند. این موارد عبارتند از:
- الکل
- کافئین
- نوشیدنیهای کربناته و آب گازدار
- شیرین‌کننده‌های مصنوعی
- شکلات
- فلفل تند
- غذاهایی که دارای مقادیر بالایی ادویه، شکر یا اسید هستند، به ویژه مرکبات
- داروهای مخصوص قلب و فشار خون، آرام‌بخش‌ها و شل‌کننده‌های عضلات
- مقادیر زیادی ویتامین C
بیاختیاری ادرار ممکن است ناشی از یک بیماری پزشکی قابل درمان باشد، مانند:
- عفونت مجاری ادراری: عفونت‌ها می‌توانند مثانه را تحریک کنند و باعث می‌شوند که اضطرار شدیدی برای دفع ادرار را تجربه کنید و گاهی اوقات دچار بیاختیاری ادرار شوید.
- یبوست: راست روده نزدیک مثانه قرار دارد و اعصاب مشترک بسیاری با مثانه دارد. وجود مدفوع سفت و فشرده در راست روده باعث بیش‌فعالی این اعصاب و افزایش دفعات دفع ادرار می‌شود.
بیاختیاری دائمی ادرار
بیاختیاری ادرار ممکن است در اثر یک سری مشکلات جسمی یا تغییرات زمینه‌ای به یک مشکل دائمی مبدل شود، از جمله این عوامل عبارتند از:
- بارداری: تغییرات هورمونی و افزایش وزن جنین می‌تواند منجر به «بیاختیاری ادراری ناشی از فشار» شود.
- زایمان: زایمان از طریق واژن می‌تواند عضلات مسئول کنترل مثانه را ضعیف کند و به اعصاب مثانه و بافت پشتیبان آن نیز آسیب برساند، که این امر منجر به افتادگی کف لگن (پرولاپس) می‌شود. به دنبال پرولاپس، مثانه، رحم، راست روده و روده کوچک به پایین‌تر از حد معمول خود کشیده می‌شوند و در محدوده واژن برجستگی ایجاد می‌کنند. این برآمدگی‌ها می‌توانتد بیاختیاری ادرار به دنبال داشته باشند.
- تغییرات ناشی از سالمندی: پیری عضله مثانه می‌تواند ظرفیت مثانه را برای ذخیره ادرار کاهش دهد. انقباضات غیر ارادی مثانه نیز با افزایش سن بیشتر می‌شوند.
- یائسگی: زنان بعد از یائسگی استروژن کمتری تولید می‌کنند. استروژن به حفظ سلامت پوشش داخلی مثانه و میزراه کمک میکند. تخریب این بافت‌ها ممکن است بیاختیاری ادرار را تشدید کند.
- برداشتن رحم (هیسترکتومی): مثانه و رحم زنان توسط ماهیچه‌ها و رباط‌های یکسانی پشتیبانی می‌شوند. تمام جراحی‌های مربوط به سیستم تولید مثل زنان و به ویژه جراحی برداشتن رحم ممکن است به عضلات حمایت کننده کف لگن آسیب وارد کند و منجر به بیاختیاری ادرار شود.
- بزرگ شدن پروستات: بزرگ شدن غده پروستات به خصوص در مردان مسن اغلب باعث بیاختیاری ادرار می‌شود، نام این بیماری هیپرپلازی خوشخیم پروستات است.
- سرطان پروستات: عدم درمان سرطان پروستات در مردان ممکن است با «بیاختیاری ادراری ناشی از فشار» همراه باشد. اما بیشتر اوقات، بیاختیاری ادرار یکی از عوارض جانبی درمان سرطان پروستات است.
- انسداد: وجود تومور در هر جای دستگاه ادراری می‌تواند جریان طبیعی ادرار را مسدود کند و منجر به «بیاختیاری ادراری سرریز شده» شود. گاهی اوقات سنگ‌های دستگاه ادراری (توده‌های سخت و سنگ مانند که در مثانه تشکیل می‌شوند) باعث نشت ادرار می‌شوند.
- اختلالات عصبی: مولتیپل اسکلروزیس، بیماری پارکینسون، سکته مغزی، تومور مغزی یا آسیب نخاعی می‌تواند در سیگنال‌های عصبی درگیر در کنترل مثانه تداخل ایجاد کند و باعث بیاختیاری ادرار شود.
ریسک فاکتور در بیاختیاری ادرار
عواملی که خطر ابتلا به بیاختیاری ادرار را در شما افزایش می‌دهند عبارتند از:
- جنسیت: زنان بیشتر از مردان دچار «بیاختیاری ادرار ناشی از فشار» می‌شوند. بارداری، زایمان، یائسگی و آناتومی طبیعی زنان علت این تفاوت است. با این حال، مردانی که دچار بیماری‌های مربوط به غده پروستات هستند مستعد ابتلا به «بیاختیاری ادرار فوریتی» و «اختلال ادرار سرریز شده» هستند.
- سن: قدرت عضلات مثانه و میزراه با افزایش سن تا حدی کاهش می‌یابد. افزایش سن ظرفیت مثانه برای نگه داشتن ادرار را کاهش می‌دهد و احتمال دفع غیرارادی ادرار را افزایش می‌دهد.
- اضافه وزن: افزایش وزن فشار وارد بر مثانه و عضلات اطراف را افزایش می‌دهد که این امر باعث ضعف آنها می‌شود و باعث می‌شود هنگام سرفه یا عطسه ادرار نشت کند.
- سیگار کشیدن: استفاده از دخانیات می‌تواند خطر بروز بیاختیاری ادرار را افزایش دهد.
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده و فامیل دچار بیاختیاری ادرار به ویژه بیاختیاری فوریتی باشد، احتمال ابتلای شما به این بیماری بیشتر است.
- سایر بیماریها: بیماری‌های عصبی یا دیابت ممکن است خطر ابتلا به بیاختیاری را افزایش دهد.
عوارض بیاختیاری ادرار
عوارض بیاختیاری ادراری مزمن شامل موارد زیر است:
- مشکلات پوستی: پوستی که دائما مرطوب باشد ممکن است دچار بثورات (راش)، عفونت‌های پوستی و زخم شود.
- عفونت‌های دستگاه ادراری: بیاختیاری، خطر ابتلا به عفونت‌های ادراری مکرر را افزایش می‌دهد.
- اثرگذاری روی زندگی شخصی: بیاختیاری ادرار می‌تواند بر روابط اجتماعی، شغلی و شخصی شما اثر بگذارد.
پیشگیری از بیاختیاری ادرار
بیاختیاری ادرار همیشه قابل پیشگیری نیست. با این حال، با کمک موارد زیر میتوان خطر آن را کاهش داد:
- داشتن وزن سالم
- انجام ورزش‌ها و تمرینات کف لگن
- پرهیز از موارد تحریک کننده مثانه، مانند کافئین، الکل و غذاهای اسیدی
- مصرف فیبر بیشتر؛ فیبر می‌تواند از یبوست که از علل بیاختیاری ادرار است جلوگیری کند
- عدم مصرف سیگار، یا اینکه به دنبال ترک سیگار باشید
تشخیص بیاختیاری ادرار
تعیین نوع بیاختیاری ادراری که دچار آن هستید مهم است. پزشک می‌تواند با توجه به علائمی که دارید تشخیص دهد که به کدام نوع از بیاختیاری دچار هستید. این اطلاعات به تصمیم‌گیری برای درمان کمک میکند.
پزشک شما احتمالا کارش را با گرفتن یک شرح حال کامل و معاینه فیزیکی شروع میکند. سپس ممکن است از شما بخواهد که مانور ساده‌ای مانند سرفه کردن انجام دهید که بیاختیاری ادرار را نشان می‌دهد.
پس از انجام این مرحله، احتمالا پزشک موارد زیر را به شما توصیه میکند:
- آزمایش ادرار: نمونه ادرارتان از نظر علائمی چون عفونت، رد خون یا سایر ناهنجاری‌ها بررسی می‌شود.
- ثبت خاطرات مثانه: به مدت چند روز میزان نوشیدن، زمان دفع ادرار، میزان ادرار تولیدی، اینکه آیا فوریت دفع ادرار برایتان پیش می‌آید یا خیر، و تعداد دوره‌های بیاختیاری را یادداشت کنید.
- اندازه‌گیری باقیمانده ادرار پس از تخلیه مثانه: از شما درخواست می‌شود در ظرفی که میزان ادرار را اندازه‌گیری میکند ادرار کنید (تخلیه مثانه). سپس پزشک با استفاده از سوند یا آزمایش سونوگرافی میزان ادرار باقیمانده در مثانه شما را بررسی میکند. اگر مقادیر زیادی ادرار در مثانه باقیمانده باشد ممکن است به این معنی باشد که دچار انسداد در دستگاه ادراری خود هستید و یا در اعصاب و عضلات مثانه مشکل دارید.
در صورتی که به اطلاعات بیشتری احتیاج باشد، پزشک آزمایشات تخصصی‌تری مانند آزمایش یورودینامیک و سونوگرافی لگن را پیشنهاد می‌دهد. این آزمایشات معمولا در صورتی انجام می‌شود که قرار باشد جراحی کنید.
درمان بیاختیاری ادرار
درمان بیاختیاری ادرار به نوع بیاختیاری، شدت آن و علت اصلی بروز آن بستگی دارد. ممکن است ترکیبی از درمان‌ها لازم باشد. اگر یک بیماری زمینه‌ای عامل بروز این علائم باشد، پزشک ابتدا آن بیماری را درمان میکند.
پزشک احتمالا ابتدا درمان‌های کم‌تهاجمی را توصیه میکند و تنها در صورت عدم موفقیت این روش‌ها به سراغ گزینه‌های دیگر می‌رود.
تکنیک‌های رفتاری
پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
تمرین مثانه برای اینکه بتوانید هنگام احساس فوریت برای دفع ادرار، آن را به تعویق بی‌اندازید. اوایل که تمرین را شروع کردید هر بار که فوریت شدیدی برای دفع ادرار احساس کردید سعی کنید ۱۰ دقیقه آن را نگه دارید. هدف این است که مدت زمان بین رفتن به توالت را طولانی کنید به طوری که هر ۲.۵ تا ۳.۵ ساعت ادرار کنید.
تخلیه مضاعف مثانه را تمرین کنید، تا یاد بگیرید مثانه را کامل تخلیه کنید و بدین طریق از «بیاختیاری سرریز شده» جلوگیری کنید. تخلیه مضاعف مثانه به این معناست که ادرار کنید و سپس چند دقیقه منتظر بمانید و دوباره سعی کنید.
برای رفتن به توالت برنامه‌ریزی کنید و هر دو تا چهار ساعت ادرار کنید نه اینکه منتظر بمانید تا وقتی که نیاز به دفع ادرار پیدا کنید.
مایعات مصرفی و رژیم غذایی خود را مدیریت کنید تا کنترل مجدد مثانه را به دست بگیرید. ممکن است لازم باشد الکل، کافئین یا غذاهای اسیدی را کاهش داده یا به کلی از آنها پرهیز کنید. کاهش مصرف مایعات، کاهش وزن یا افزایش فعالیت بدنی نیز می‌تواند این مشکل را برطرف کند.
تمرین عضلات کف لگن
 |
عضلات کف لگن زنان
عضلات کف لگن مانند هاموک عمل می‌کنند و اندامهای درون لگن از جمله رحم، مثانه و راست روده را پشتیبانی می‌کنند. تمرینات کگل می‌تواند به تقویت این عضلات کمک کند. |
| عضلات کف لگن مردان
عضلات کف لگن مردان مثانه و روده را پشتیبانی می‌کنند و بر عملکرد جنسی مردان تاثیر می‌گذارند. تمرینات کگل می‌تواند به تقویت این عضلات کمک کند. |
 |
ممکن است پزشک توصیه کند برای تقویت عضلاتی که در کنترل ادرار دخیل هستند این تمرینات را مرتبا انجام دهید. تمرینات کگل نیز موثر هستند؛ این تمرینات به ویژه برای «بیاختیاری ادرار ناشی از فشار» موثر هستند اما می‌توانند به «بیاختیاری فوریتی» نیز کمک کنند.
برای انجام تمرینات عضلات کف لگن، فرض کنید میخواهید جریان ادرار خود را متوقف کنید. پس:
- ماهیچه‌هایی را که برای نگه‌داشتن ادرار استفاده می‌کنید سفت کنید (منقبض کنید) و پنج ثانیه نگه دارید و سپس به مدت پنج ثانیه آن را شل کنید. (اگر این کار خیلی دشوار است، با دو ثانیه نگه داشتن و سه ثانیه شل کردن تمرین را شروع کنید).
- سعی کنید انقباضات را هر بار به مدت ۱۰ ثانیه حفظ کنید.
- هر روز حداقل سه دور ۱۰ تایی را انجام دهید.
ممکن است پزشک به شما پیشنهاد دهد که برای شناسایی و انقباض عضلات به جا از یک متخصص فیزیوتراپی کمک بگیرید و یا اینکه روش‌های بیوفیدفک را امتحان کنید.
الکترودهایی به طور موقت در راست روده یا واژن قرار می‌گیرند تا عضلات کف لگن را تحریک و تقویت کنند. تحریک الکتریکی ملایم برای درمان «بیاختیاری ادراری ناشی از فشار» و «بیاختیاری ادراری فوریتی» موثر است، البته ممکن است در طی چندین ماه به چندین روش درمانی نیاز پیدا کنید.
داروها
داروهایی که معمولا برای درمان بیاختیاری ادرار استفاده می‌شوند عبارتند از:
- آنتی‌کولینرژیک‌ها: این داروها می‌توانند مثانه بیش‌فعال را آرام کنند و می‌توانند برای «بیاختیاری فوریتی» مفید باشند. به عنوان مثال میتوان به اکسیبوتینین (دیتروپان ایکس ال)، تولترودین (دترول)، داریفناسین (انابلکس)، فسوترودین (توویاز)، سولیفناسین (وزیکیر) و تروسپیوم (سانکتورا) اشاره کرد.
- میرابگرون (میربتریک): این دارو برای درمان بیاختیاری فوریتی استفاده می‌شود. این دارو عضلات مثانه را شل میکند و می‌تواند مقدار ادراری را که مثانه می‌تواند نگهدارد افزایش دهد. همچنین می‌تواند میزان ادرار در هر بار دفع را افزایش دهد و به تخلیه کامل مثانه کمک کند.
- آلفا بلاکرها (مسدودکنندههای آلفا): این داروها عضلات گردن مثانه و فیبرهای عضلانی پروستات را در مردان مبتلا به «بیاختیاری فوریتی» یا «بیاختیاری سرریز شده» شل کرده و تخلیه مثانه را آسان می‌کنند. به عنوان مثال میتوان به تامسولوزین (فلومکس)، آلفوزوسین (اوروکساترال)، سیلودوسین (راپافلو)، دوکسازوسین (کاردورا) و ترازوسین اشاره کرد.
- استروژن موضعی: برای خانمها میتوان از استروژن موضعی با دوز کم و به صورت پماد واژینال، حلقه (رینگ) یا پچ استفاده کرد. این دارو می‌تواند به کشسانی و جوان‌سازی بافت‌های مجرای ادراری و واژن کمک کند. استفاده از استروژن سیستمیک (مصرف هورمون به صورت قرص) برای درمان بیاختیاری ادرار توصیه نمی‌شود و حتی ممکن است باعث تشدید آن شود.
تجهیزات پزشکی
 |
انواع پساری (رحمبند)
رحم‌بندها در اشکال و اندازه‌های مختلفی ارائه می‌شوند. این دستگاه درون واژن شما قرار می‌گیرد و از بافت واژن که در اثر افتادگی اندامهای درون لگن جابجا شده پشتیبانی میکند. پزشک می‌تواند رحمبند مناسب برای شما را جایگذاری کند و به شما کمک کند تا تصمیم بگیرید کدام نوع رحمبند برای متناسب با نیاز شما است. |
دستگاه‌هایی که برای درمان زنان مبتلا به بیاختیاری طراحی شده‌اند عبارتند از:
- دستگاه داخل میزراهی: یک وسیله یکبار مصرف کوچک و شبیه تامپون است که قبل از انجام فعالیت‌های خاص مانند تنیس که بیاختیاری را تحریک می‌کنند در مجرای ادرار قرار می‌گیرد. این دستگاه برای جلوگیری از نشت ادرار مانند پلاگ عمل میکند و قبل از اقدام به دفع ادرار برداشته می‌شود.
- رحمبند (پساری): یک حلقه سفت است که در واژن قرار می‌گیرد و می‌توانید تمام روز آن را بپوشید. این دستگاه معمولا برای کسانی استفاده می‌شود که دچار نوعی از پرولاپس (افتادگی) هستند که باعث بیاختیاری می‌شود. رحمبند مثانه شما را که در نزدیکی واژن قرار گرفته بالا نگه می‌دارد و بدین طریق از نشت ادرار جلوگیری میکند.
درمان‌های مداخله‌ای
درمان‌های مداخله‌ای که می‌توانند به درمان بیاختیاری ادرار کمک کنند عبارتند از:
- تزریق مواد حجم دهنده (بالکینگ متریال): یک ماده مصنوعی به بافت اطراف مجرای ادرار تزریق می‌شود. «مواد حجم دهنده» به بسته شدن مجرای ادرار و کاهش نشت ادرار کمک میکند. به طور کلی کارایی این روش نسبت به درمان‌های تهاجمی مانند انجام جراحی برای درمان «بیاختیاری ناشی از فشار» خیلی کمتر است و معمولا به طور مرتب باید آن را تکرار کرد.
- سم بوتولینوم نوع A (بوتاکس): تزریق بوتاکس به عضله مثانه برای افرادی که مثانه بیش فعال دارند مفید است. بوتاکس به طور کلی فقط در صورتی تجویز می‌شود که سایر داروهای خط اول موفق عمل نکرده باشند.
- محرک‌های عصبی: دستگاهی شبیه ضربان‌ساز است که زیر پوست کاشته می‌شود و پالس‌های الکتریکی بدون دردی را به اعصاب کنترل‌کننده مثانه (اعصاب ساکرال) می‌رسانند. اگر سایر روش‌های درمانی موثر واقع نشوند، تحریک اعصاب ساکرال می‌تواند بیاختیاری ادرار را کنترل کند. می‌توانیم این دستگاه را زیر پوست باسن کار بگذاریم و آن را با سیم به ناحیه تحتانی کمر و بالای ناحیه شرمگاه متصل کنیم یا با استفاده از وسیله خاصی آن را وارد واژن کنیم.
| دستگاههای تحریک کننده عصب ساکرال (خاجی)
تحریک عصب ساکرال یک گزینه جراحی است و شامل یک دستگاه ایمپلنت کوچک است که در حین تحریک عصب ساکرال تکانه‌های الکتریکی را به اعصاب تنظیم‌کننده فعالیت مثانه (اعصاب ساکرال) می‌رساند. این دستگاه زیر پوست در قسمت تحتانی کمر قرار می‌گیرد، یعنی جایی که جیب پشتی شلوار قرار می‌گیرد. این تصویر جای دستگاه را نشان می‌دهد تا بتوانید دستگاه را بهتر مشاهده کنید. |
 |
عمل جراحی
اگر سایر درمان‌ها موثر واقع نشوند، استفاده از چندین روش جراحی می‌تواند مشکلاتی را که باعث بیاختیاری ادرار می‌شوند درمان کند:
- روش‌های اسلینگ: در این روش از نوارهایی از جنس بافت بدن، یا مواد و مش‌های مصنوعی برای ساخت اسلینگ لگنی در اطراف مجرای ادراری و گردن مثانه (عضله ضخیم شده در محل اتصال مثانه به مجرای ادرار) استفاده می‌شود. اسلینگ به بسته نگه داشتن مجرای ادرار مخصوصا هنگام سرفه یا عطسه کمک میکند. این روش برای درمان «بیاختیاری ناشی از فشار» استفاده می‌شود.
 |
روش اسلینگ
اسلینگ قطعه‌ای از بافت انسانی یا حیوانی یا یک نوار مصنوعی است که جراح برای پشتیبانی از گردن مثانه و مجرای ادراری جایگذاری میکند. دو روش اسلینگ وجود دارد؛ رتروپوبیس و ترانساوبتراتور. هر دو روش برای کاهش یا از بین بردن «بیاختیاری ناشی از فشار» در زنان طراحی شده‌اند. |
- تعلیق گردن مثانه: این روش برای پشتیبانی از مجرای ادراری و مثانه طراحی شده است – گردن مثانه ناحیه‌ای از عضله ضخیم شده که مثانه را به مجرای ادرار متصل میکند. در این روش باید یک برش شکمی انجام شود، بنابراین باید با بیهوشی عمومی یا نخاعی انجام شود.
| تعلیق گردن مثانه
سیستم تعلیق گردن مثانه از گردن مثانه و مجرای ادراری پشتیبانی میکند و خطر «بیاختیاری ناشی از فشار» را کاهش می‌دهد. این روش جراحی شامل بخیه زدن بافت واژن نزدیک گردن مثانه (جایی که مثانه و مجرای ادرار به هم می‌رسند) و وصل کردن آنها به رباط‌های نزدیک استخوان پوبیس (شرمگاه) است. |
 |
- جراحی پرولاپس (افتادگی): جراحی زنانی که مبتلا به بیاختیاری مختلط و افتادگی اندام لگن هستند، ترکیبی از روش اسلینگ و جراحی پرولاپس است.
- اسفنکتر ادراری مصنوعی: در مردان، یک حلقه کوچک و سرشار از مایع در اطراف گردن مثانه کاشته می‌شود و اسفنکتر ادرار را بسته نگه می‌دارد مگر اینکه خودتان بخواهید ادرار را دفع کنید. برای دفع ادرار باید دریچه‌ای را که زیر پوستتان کاشته شده فشار دهید، این کار باعث می‌شود که حلقه تخلیه شود و اجازه می‌دهد ادرار از مثانه خارج شود.
پد و کاتتر جاذب
اگر درمان‌های پزشکی نتوانند بیاختیاری را به طور کامل از بین ببرند، می‌توانید محصولاتی را امتحان کنید که مشکل نشت ادرار را کاهش می‌دهند:
- پد و پوشش محافظ: حجم بیشتر این محصولات از یک لباس زیر معمولی بیشتر نیست و میتوان آنها را به راحتی زیر لباسهای روزانه پوشید. مردانی که دچار نشت قطره قطرهای ادرار هستند، می‌توانند از جمع کننده قطرهای استفاده کنند – جمع کننده قطرهای یک کیسه کوچک از جنس پد جاذب است که دور آلت تناسلی مرد را می‌پوشاند و با کمک لباس زیر مناسب در جای خود ثابت می‌شود.
- کاتتر: اگر علت بیاختیاری شما این باشد که مثانه به درستی تخلیه نمی‌شود، ممکن است پزشک توصیه کند که چند بار در روز یک لوله نرم (کاتتر) را در مجرای ادراری خود قرار دهید تا مثانه تخلیه شود. نحوه تمیز کردن این کاتترها را به شما آموزش می‌دهند تا بتوانید مجددا با ایمنی کامل از کاتتر استفاده کنید.
درمان خانگی بیاختیاری ادرار
نشت ادرار مشکلاتی را ایجاد میکند که ممکن است شما را ملزم به این کند که برای جلوگیری از تحریک پوست مراقبت بیشتری انجام دهید:
- برای تمیز کردن خود از لیف استفاده کنید
- اجازه دهید پوستتان در معرض هوا خشک شود
- از دوش گرفتن شستشوی مکرر واژن خودداری کنید، زیرا این کار ممکن است سد دفاعی ذاتی بدن در برابر عفونت‌های مثانه را سرکوب کنند
- از کرم‌های محافظ مانند ژله پترولیوم یا کره کاکائو برای محافظت از پوست در برابر ادرار استفاده کنید
- از پزشک خود در مورد پاک‌کننده‌های مختص پاک کردن ادرار که خشک کنندگی کمتری نسبت به سایر محصولات دارند پرس و جو کنید.
اگر دچار «بیاختیاری فوریتی» یا «بیاختیاری شبانه» هستید، استفاده از توالت را برای خود راحت‌تر کنید:
- فرش یا اثاثیه‌ای را که در مسیر توالت قرار دارند و ممکن است با آن برخورد کنید جابجا کنید
- با کمک چراغ شب مسیر رفتن به توالت را روشن کنید تا خطر افتادن را کاهش دهید
اگر دچار «بیاختیاری عملکردی» هستید:
- یک صندلی لگن‌دار در اتاق خواب خود نگه دارید
- یک صندلی توالت بلند نصب کنید
- یک ورودی به سرویس بهداشتی را عریض کنید
درمان جایگزین برای بیاختیاری ادرار
هیچ روش درمانی جایگزینی برای درمان بیاختیاری ادرار شناخته نشده است. مطالعات اولیه نشان داده است که طب سوزنی می‌تواند مزایای کوتاه مدتی داشته باشد، اما تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است. یوگا نیز ممکن است در درمان بیاختیاری ادرار مفید باشد، اما مطالعه بیشتری در این زمینه لازم است.
رویارویی با مشکل بیاختیاری ادرار و مراجعه به پزشک
اگر از اختلال کنترل مثانه خود خجالت می‌کشید، می‌توانید با پوشیدن پد جاذب، حمل لباس اضافی و یا حتی اجتناب از بیرون رفتن با این مشکل مواجه شوید. اما درمان‌های موثری برای بیاختیاری ادرار وجود دارد. باید از پزشک خود در مورد روش درمان سوال کنید. اینگونه می‌توانید در مسیر بازگرداندن زندگی فعالانه و با اعتماد به نفس خود قدم بگذارید.
اگر دچار بیاختیاری ادرار هستید، باید با مراجعه به پزشک مراقبت‌های اولیه درمان خود را شروع کنید. ممکن است پزشک متخصص مراقبت‌های اولیه شما را به متخصص دستگاه ادراری (اورولوژیست) ارجاع دهد، و اگر زن هستید ممکن است شما را به یک متخصص زنان (ژنیکولوژیست) که در زمینه مشکلات مربوط به مثانه و عملکرد ادراری زنان آموزش دیده (اوروژنیکولوژیست) ارجاع دهد.
موارد زیر می‌توانند در آماده شدن برای ملاقات دکتر به شما کمک کنند:
- قبل رفتن به ملاقات از محدودیت‌های خود از جمله محدودیت‌های رژیم غذاییتان آگاه باشید.
- علائم خود از جمله دفعات ادرار کردن، فعالیت شبانه مثانه و دوره‌های بیاختیاری را یادداشت کنید.
- لیستی از تمامی داروها، ویتامینها، مکمل‌ها و همچنین دوز و تعداد دفعات مصرف آنها تهیه کنید
- اطلاعات پزشکی کلیدی خود، از جمله سایر بیماری‌هایی که ممکن است به آن دچار باشید را بنویسید.
- از یکی از اقوام یا دوستان خود بخواهید که شما را همراهی کنند و به شما کمک کند سخنان دکتر را به خاطر بسپارید.
- یک دفترچه یادداشت یا دستگاه الکترونیکی به همراه داشته باشید و از آن برای یادداشت کردن اطلاعات مهم در طول ویزیت استفاده کنید.
- سوالاتی را که باید از دکتر بپرسید یادداشت کنید.
برخی از سوالات مهمی که باید درباره بیاختیاری ادرار از پزشک بپرسید عبارتند از:
- محتمل‌ترین علت علائم من چیست؟
- به چه نوع آزمایشاتی نیاز دارم؟ آیا برای انجام این آزمایشات به آمادگی خاصی احتیاج است؟
- آیا بیاختیاری ادرار من موقتی است؟
- چه روش‌های درمانی وجود دارد؟
- آیا باید عوارض جانبی درمان را پیشبینی کنم؟
- آیا دارویی که برای من تجویز می‌کنید جایگزین ژنریک دارد؟
- من دچار بیماری دیگری نیز هستم. چگونه می‌توانم این بیماریها را به بهترین وجه با هم مدیریت کنم؟
در هنگام ویزیت از پرسیدن دیگر سوالات دریغ نکنید.
پزشک ممکن است چندین سوال از شما بپرسد، مثلا:
- اولین بار چه زمانی علائم را تجربه کردید و شدت علائم چقدر است؟
- آیا علائم شما دائمی هستند یا گاه به گاه؟
- به نظرتان چه مواردی علائمتان را بهتر یا بدتر میکند؟
- هر چند وقت یکبار نیاز به دفع ادرار دارید؟
- چه موقع دچار نشت ادرار می‌شوید؟
- آیا در تخلیه مثانه مشکل دارید؟
- آیا متوجه وجود خون در ادرار شده‌اید؟
- آیا سیگار می‌کشید؟
- هر چند وقت یکبار الکل و نوشیدنیهای کافئین‌دار می‌نوشید؟
- هر چند وقت یک بار غذاهای تند، شیرین یا اسیدی می‌خورید؟