سوزاک (انگلیسی: Gonorrhea) یک عفونت مقاربتی (STI) است که توسط باکتری نایسریا گونوره ایجاد می‌شود و بطور معمولی تمایل دارد مناطق گرم و مرطوب بدن را هدف قرار دهد، از جمله:
مجرای ادرار، چشم‌ها، گلو، واژن، مقعد و دستگاه تناسلی زنان شامل لوله های فالوپ، دهانه رحم و رحم
سوزاک می‌تواند افراد را در هر سن یا جنسیتی آلوده کند، اما به ویژه در بین نوجوانان و جوانان بین ۲۴-۱۵ ساله شایع است. سوزاک درمان نشده می‌تواند منجر به مشکلات طولانی مدت سلامتی و حتی ناباروری شود، اما درمان آن با آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند به کاهش احتمال ابتلا به عوارض سلامتی کمک کند.
راه‌های انتقال سوزاک
سوزاک از طریق رابطه جنسی دهانی، مقعدی یا واژینال منتقل می‌شود و استفاده از کاندوم یا سایر روش‌های بازدارنده، می‌تواند تا حد زیادی شانس انتقال یا ابتلا به بیماریهای مقاربتی مثل سوزاک را کاهش دهد. فقط به خاطر داشته باشید که این روش‌های بازدارنده همیشه خطر ابتلا را به طور کامل از بین نمی‌برند، به خصوص اگر به درستی از آنها استفاده نشود.
برخی شواهد همچنین نشان می‌دهد که سوزاک دهانی ممکن است از طریق بوسه یا با زبان هم منتقل شود. با این حال، در این زمینه به تحقیقات بیشتری نیاز است. اگر قبلاً به سوزاک مبتلا شده‌اید، شانس بیشتری برای ابتلای مجدد به آن دارید. سوزاک درمان نشده همچنین می‌تواند خطر ابتلا به سایر بیماریهای مقاربتی را هم افزایش دهد. سوزاک همچنین می تواند در حین زایمان از مادر به نوزاد منتقل شود.
علائم سوزاک
در صورت ابتلا به سوزاک، ممکن است گاهی متوجه هیچ علامتی نشوید. اما حتی اگر یک ناقل بدون علامت باشید، باز هم می‌توانید سوزاک را منتقل کنید و به گفته سازمان بهداشت جنسی والدین، احتمالاً یکروز صبح بطور ناگهانی متوجه علائم و نشانه‌های سوزاک شوید.
عفونت سوزاک در مردان
ممکن است طی ۳۰-۲ روز بعد از قرار گرفتن در معرض عفونت، علائم قابل توجهی از سوزاک ایجاد شود. با این حال، ممکن است چندین هفته طول بکشد تا علائمش ظاهر شوند و یا ممکن است اصلاً علائمی را تجربه نکنید.
سوزش یا درد در هنگام ادرار ممکن است اولین علامتی باشد که متوجه آن می‌شوید.
سایر علائم احتمالی عبارتند از:
- تکرر یا فوریت بیشتر ادرار
- ترشح یا چکه چرک مانند (زرد، سفید، بژ یا سبز رنگ) از آلت تناسلی
- تغییر رنگ و تورم در دهانه آلت تناسلی
- تورم یا درد بیضه
- خارش و درد در ناحیه مقعد
- خونریزی یا ترشح مقعدی
- درد موقع اجابت مزاج
عفونت سوزاک در زنان
در ابتدا خیلی از زنان مبتلا هیچ علامتی از سوزاک ندارند و این علائم می‌توانند از یک روز یا چند هفته بعد از قرار گرفتن در معرض عفونت ظاهر شوند.
این علائم اغلب نسبتاً خفیف هستند و می‌توانند خیلی شبیه به علائم مخمر واژن یا سایر عفونت‌های باکتریایی به نظر برسند، که همین می‌تواند تشخیص آنها را حتی دشوارتر کند.
علائم احتمالی عبارتند از:
- ترشحات آبکی، کرمی یا سبز رنگ واژینال
- درد یا سوزش موقع ادرار کردن
- میل به دفع بیشتر ادرار
- پریودهای سنگین‌تر یا لکه بینی بین پریودها
- درد در حین رابطه جنسی واژینال
- درد شدید در ناحیه زیر شکم
- خارش و درد مقعدی
- خونریزی یا ترشح مقعدی
- دل‌پیچه‌های دردناک
سایر علائم سوزاک
این عفونت همچنین می‌تواند دهان و گلوی شما را تحت تاثیر قرار دهد.
علائم سوزاک دهانی شامل موارد زیر است:
- گلودرد مداوم
- التهاب و قرمزی در گلو
- تورم غدد لنفاوی گردن
سوزاک همچنین می‌تواند باعث تب شود.
به ندرت، سوزاک ممکن است به چشمان سرایت کند و این معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که اندام تناسلی خود یا محل عفونت را لمس کنید و قبل از شستن کامل دست‌ها، آن را به چشم خود بمالید.
علائم سوزاک چشم شامل موارد زیر است:
- درد، سوزش و حساسیت چشم
- تورم پلک‌ها
- التهاب و قرمزی چشم
- بروز مخاط رشته‌ای سفید یا زرد در اطراف چشم
آزمایشات لازم برای تشخیص سوزاک
یک پزشک متخصص سوزاک را به چند روش مختلف تشخیص می‌دهد:
- آزمایش ادرار
- آزمایش یک نمونه از مایعات بدن
پزشک متخصص همچنین ممکن است آلت تناسلی، واژن، گلو یا راست روده شما را سواب بکشد تا نمونه‌ای از مایع برای آزمایش دریافت کند. این نوع آزمایش نیاز به کشت آزمایشگاهی دارد که ممکن است چندین روز طول بکشد.
- آزمایش خون
در موارد نادر، پزشک متخصص ممکن است از آزمایش خون برای تشخیص سوزاک استفاده کند. با این حال، این آزمایش ممکن است قطعی نباشد. معمولاً در عرض چند روز نتایج را دریافت خواهید کرد، اگرچه این ممکن است به کلینیک یا محل آزمایش شما بستگی داشته باشد. بعضی کلینیک‌ها در عرض چند ساعت نتایج آزمایش را ارائه می‌دهند. اگر فکر می‌کنید ممکن است سوزاک داشته باشید، مهم است که تا روشن شدن آن، از هرگونه فعالیت جنسی خودداری کنید.
عوارض سوزاک
زنان، شانس بیشتری برای تجربه عوارض طولانی مدت سوزاک درمان نشده دارند.
عفونت‌های مقاربتی درمان‌نشده مثل سوزاک و کلامیدیا ممکن است وارد دستگاه تناسلی زنان شوند و رحم، لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها را تحت تأثیر قرار دهند. این می‌تواند منجر به شرایطی به نام بیماری التهابی لگن (PID) شود که درد شدید و مزمن و آسیب به اندام‌های تناسلی را به دنبال دارد.
انسداد یا اسکار لوله‌های فالوپ، بعنوان یکی دیگر از عوارض احتمالی، می‌تواند:
- باردار شدن را دشوارتر کند.
- باعث حاملگی خارج رحمی و کاشته شدن تخمک بارور شده در خارج از رحم شود.
سوزاک ممکن است در حین زایمان به نوزاد تازه متولد شده هم منتقل شود.
در مردان، سوزاک درمان نشده ممکن است منجر به موارد زیر شود:
- زخم مجرای ادرار
- ایجاد آبسه دردناک در داخل آلت تناسلی که می‌تواند بر قدرت باروری تأثیر بگذارد
- اپیدیدیمیت یا التهاب لوله‌های حامل مایع منی در نزدیکی بیضه‌ها
عفونت درمان نشده همچنین می‌تواند به جریان خون شما سرایت و عوارض نادری مثل آرتریت و آسیب دریچه قلب ایجاد کند.
درمان سوزاک
آنتی بیوتیک های مدرن در اکثر موارد می‌توانند سوزاک را درمان کنند.
⚠️ شما نمی‌توانید سوزاک را با داروهای بدون نسخه یا خانگی درمان کنید. اگر فکر می‌کنید ممکن است سوزاک داشته باشید، یا یک شریک جنسی شما نتیجه آزمایش مثبت دریافت کند، باید تشخیص و درمان آن را از یک متخصص دریافت کنید.
آنتی بیوتیک‌ها
درمان توصیه شده برای سوزاک تزریق عضلانی یکباره آنتی بیوتیک سفتریاکسون است. پزشک متخصص احتمالاً داروهای خوراکی هم تجویز می کند. بعد از مصرف این آنتی‌بیوتیک‌ها، باید در عرض چند روز از علائم تسکین پیدا کنید، اما باید یک هفته کامل بعد از اتمام داروهای خود از هر گونه فعالیت جنسی خودداری کنید.
اگر علائم شما بیشتر از چند روز بعد از درمان باقی بمانند، باید برای آزمایش مجدد به پزشک‌تان مراجعه کنید. در مورد سوزاک دهانی، باید ۲-۱ هفته بعد وضعیت خود را با پزشک متخصص‌تان کنترل کنید تا مطمئن شوید که عفونت از بین رفته است.
آیا سوزاک قابل درمان است؟
آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند سوزاک را درمان کنند. با این حال، ظهور سویه‌های سوزاک مقاوم به آنتی‌بیوتیک، چالش‌هایی را برای درمان موفقیت‌آمیز ایجاد می‌کند.
به همین دلیل شما معمولاً هم دوز تزریقی و هم دوز خوراکی آنتی بیوتیک دریافت خواهید کرد. اگر اولین رویکرد درمانی مؤثر نباشد، پزشک شما آنتی بیوتیک دیگری را تجویز می‌کند که باید یک یا دو بار در روز به مدت ۷ روز مصرف شود.
مهم است که تمام داروهای خود را برای درمان کامل عفونت مصرف کنید، حتی اگر علائم شما قبل از اتمام نسخه از بین برود. اگر پس از مصرف آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده، علائم همچنان ادامه داشت، در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید تا درمان دیگری را امتحان کند.
پیشگیری از سوزاک
تا به امروز، هیچ واکسنی نتوانسته از عفونت سوزاک پیشگیری کند. ایمن‌ترین راه برای پیشگیری از سوزاک و سایر بیماریهای مقاربتی، پرهیز از روابط جنسی متنوع و یا حداقل استفاده از کاندوم یا سایر روش‌های بازدارنده است که به کاهش خطر ابتلا به خیلی از بیماریهای مقاربتی کمک می‌کند.
گام مهم دیگر برای جلوگیری از انتقال عفونت، این است که همیشه قبل از شروع یک رابطه جنسی با شرکای جدید گفتگویی در این باره داشته باشید. همچنین ایده خوبی است که وضعیت و آزمایش STI شریک یا شریک فعلی خود را با هم بررسی کنید و این اطمینان را بدهید که خودتان هم به طور منظم آزمایش می‌دهید.
اگر شریک جنسی‌تان علائم سوزاک یا هر بیماری مقاربتی دیگری دارد، او را تشویق کنید تا آزمایش شود و تا زمانی که نتیجه منفی دریافت نکند، از فعالیت جنسی خودداری کنید.
اگر به سوزاک مبتلا شدید باید چه کنید
اگر فکر می‌کنید ممکن است به سوزاک مبتلا شده باشید، باید از فعالیت جنسی خودداری کنید و قرار ملاقاتی را برای انجام آزمایش در مطب پزشک اورولوژیست بگذارید.
در قرار ملاقات خود، به موارد زیر پاسخ خواهید داد:
- علائم
- سابقه سلامت جنسی
- شریک(های) جنسی
برای بعضی افراد، صحبت در مورد سلامت جنسی ممکن است کمی ناراحت کننده باشد. مهم است که به یاد داشته باشید که متخصصان می‌توانند تشخیص و درمان هر گونه بیماری را بر عهده بگیرند و همیشه این کار را با شفقت و احترام انجام می‌دهند.
کلام آخر
اگر فکر می‌کنید ممکن است به سوزاک مبتلا شده باشید، باید فوراً آزمایش دهید و یادتان باشد که این عفونت خیلی شایع است و هیچ چییز برای احساس شرم یا خجالت وجود ندارد.
می‌توانید با استفاده از روش‌های بازدارنده برای تمام فعالیت‌های جنسی، انجام آزمایش‌های منظم برای بیماریهای مقاربتی و صحبت با شریک جنسی خود در مورد بیماریهای مقاربتی قبل از شروع رابطه جنسی، اقداماتی را برای جلوگیری از انتقال یا ابتلا به سوزاک انجام دهید.