پروستات غده‌ای به اندازه گردو، در بدن مردان است که زیر مثانه و جلوی راست روده قرار دارد. وظیفه پروستات تولید مایع منی است که حاوی اسپرم است. این مایع، موقع حرکت به سمت تخمک زن از اسپرم محافظت می‌کند. اگر پروستات شما متورم، حساس و ملتهب شود، دچار بیماری به نام “پروستاتیت” هستید که البته سرطان نیست و با داشتن “پروستات بزرگ” فرق دارد.
علائم پروستاتیت
چهار نوع پروستاتیت وجود دارد که هر کدام مجموعه‌ای از علائم و علل خاص خود را دارند، از جمله:
۱. پروستاتیت حاد باکتریایی:
دستگاه ادراری شما از کلیه‌ها، مثانه و لوله‌هایی که از بین آنها عبور می‌کنند تشکیل شده است. اگر باکتری از این لوله‌ها به پروستات راه پیدا کند، ممکن است دچار عفونت شوید.
این نوع پروستاتیت که به سرعت بروز می‌کند، ممکن است دارای علائم زیر باشد:
- نیاز فوری به ادرار کردن، اما در حجم ِکم؛ اما باید سریع به توالت بروید تا از کنترل‌تان خارج نشود.
- تب شدید و لرز
- مشکل در ادرار کردن
- درد در اطراف ریشه آلت تناسلی یا پشت کیسه بیضه
- ادرار کدر رنگ
پروستاتیت حاد باکتریایی یک وضعیت جدی است. اگر متوجه این علائم شدید، باید فورا به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.
۲. پروستاتیت باکتریایی مزمن:
این بیماری که در مردان مسن بیشتر شایع است، یک عفونت باکتریایی خفیف‌تر است که می‌تواند چندین ماه در بدن باقی بماند. بعضی از مردان بعد از ابتلا به عفونت دستگاه ادراری (UTI) یا پروستاتیت حاد باکتریایی به آن مبتلا می‌شوند.
علائم پروستاتیت باکتریایی مزمن اغلب می‌آیند و می‌روند و همین باعث می‌شود به راحتی آنها را تشخیص ندهید. با این شرایط، گاهی اوقات ممکن است علائم زیر را داشته باشید:
- نیاز فوری به ادرار کردن، اغلب در نیمه شب
- ادرار دردناک
- درد بعد از انزال (رهاسازی منی در هنگام ارگاسم)
- درد پایین کمر
- درد رکتوم
- احساس “سنگینی” در پشت کیسه بیضه
- مشاهده خون در منی
- انسداد مجاری ادراری (مشکل در ادرار کردن یا جریان ضعیف ادرار)
۳. پروستاتیت مزمن یا سندرم درد مزمن لگن (CP/CPPS):
این شایع‌ترین نوع پروستاتیت است که خیلی از علائم مشابه پروستاتیت باکتریایی را دارد؛ با این تفاوت که آزمایش‌ها وجود هیچ باکتری را نشان نمی‌دهند.
پزشکان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث CP/CPPS می‌شود، اما عوامل محرک آن عبارتند از: استرس، آسیب نزدیک ِ سیستم عصبی و آسیب فیزیکی. مواد شیمیایی موجود در ادرار یا عفونت ادراری که در گذشته داشتید هم ممکن است در این بیماری دخیل باشند. CP/CPPS همچنین با اختلالات ایمنی مثل سندرم خستگی مزمن و سندرم روده تحریک پذیر (IBS) مرتبط است.
علامت اصلی CP/CPPS دردی است که حداقل در یکی از قسمت‌های زیر، بیشتر از ۳ ماه طول می‌کشد:
- آلت تناسلی (اغلب در نوک)
- کیسه بیضه
- بین کیسه بیضه و راست روده (پرینه)
- پایین شکم
همچنین ممکن است موقع ادرار کردن یا انزال درد داشته باشید. ممکن است نتوانید ادرار خود را نگه دارید یا ممکن است مجبور شوید بیش از ۸ بار در روز ادرار کنید. جریان ضعیف ادرار یکی دیگر از علائم رایج CP/CPPS است.
پروستاتیت بدون علامت:
مردان مبتلا به این نوع پروستاتیت، بدون هیچ علامتی، پروستات ملتهب دارند. شما تنها زمانی متوجه این بیماری می‌شوید که پزشک آزمایش خونی انجام دهد تا سلامت پروستات را بررسی کند. پروستاتیت بدون علامت نیازی به درمان ندارد، اما می‌تواند منجر به ناباروری شود.
عوامل خطر پروستاتیت
در موارد زیر، احتمال اینکه پروستاتیت داشته باشید زیاد است:
- شما عفونت مجاری ادرار یا UTI داشته‌اید.
- آسیب کشاله ران داشته‌اید.
- از سوند ادراری استفاده می‌کنید.
- بیوپسی یا PSA پروستات انجام داده‌اید.
- HIV یا ایدز دارید.
- دارای پروستات بزرگ شده یا علائم مشکل دفع ادرار هستید.
- قبلاً به پروستاتیت مبتلا بوده‌اید.
ابتلا به پروستات ملتهب یا عفونی، در هر سنی شایع است.
درمان پروستاتیت
اگر پروستاتیت دارید، پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا راه‌هایی برای مدیریت علائم و کنترل درد خود پیدا کنید. درمان‌ها می‌تواند شامل این داروها باشد:
- آنتی بیوتیک‌ها: اگر عفونت باکتریایی علائم جدی برای‌تان ایجاد کند، ممکن است پزشک از شما بخواهد که ابتدا به بیمارستان بروید و آنتی بیوتیک را به صورت تزریق وریدی (IV)دریافت کنید. بعد، ممکن است لازم باشد تا یک ماه آنها را به شکل خوردنی مصرف کنید. اگر علائم شما دوباره عود کند، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد دهد که برای مدت طولانی از دوز پایین آنتی‌بیوتیک استفاده کنید.
- مسدود کننده های آلفا: این داروها به آرامش ِبخش‌هایی از دستگاه ادراری شما کمک می‌کنند. آنها همچنین انسداد ناشی از بزرگ شدن پروستات را که می‌تواند منجر به UTI و پروستاتیت شود، کم می‌کنند.
- داروهای ضد انعقادی غیراستروئیدی: تسکین درد با مسکن‌های بدون نسخه، می‌تواند به کاهش هر گونه درد و تورم کمک کند.
- داروی ضد درد: داروهای ضد افسردگی یا داروهای ضد تشنج تنها دو نوع دارویی هستند که می‌توانند برای درمان درد طولانی مدت پروستات استفاده شوند.
- مکمل‌ها: نشان داده شده کوئرستین، که یک ترکیب طبیعی موجود در گیاهان است، التهاب را در برخی از مردان مبتلا به پروستاتیت کاهش می‌دهد. عصاره گرده‌ای به نام سرنیلتون هم ممکن است کمک کند. قبل از امتحان هر گونه مکمل یا داروی گیاهی با پزشک خود مشورت کنید؛ چون می توانند اثر داروهای دیگری که مصرف می‌کنید را خنثی کنند.
- داروهایی که عملکرد جنسی را بهبود می‌بخشند: پروستاتیت می‌تواند در زندگی جنسی شما منجر به مشکلاتی شود. اگر در ایجاد یا حفظ نعوظ مشکل دارید، پزشک می‌تواند دارویی مثل سیلدنافیل (ویاگرا) را برای کمک به شما تجویز کند.
در بعضی موارد، ممکن است به نوع دیگری از درمان نیز نیاز داشته باشید:
- کاتتر یا سوند ادراری: اگر نمی‌توانید ادرار کنید، ممکن است یک لوله انعطاف پذیر (سوند) به مجرای ادرار شما وارد کنند تا مثانه‌تان تخلیه شود.
- ماساژ پروستات: این به تخلیه مایعات از مجاری پروستات (لوله‌ها) کمک می‌کند. انجام آن دو تا سه بار در هفته می‌تواند کمک کننده باشد. انزال مکرر ممکن است به همان اندازه کمک کند.
- فیزیوتراپی: گاهی اوقات پروستاتیت به دلیل مشکل در عضلات کف لگن شما ایجاد می‌شود. این عضلات از مثانه و روده شما حمایت و به عملکرد جنسی‌تان کمک می‌کنند. پزشک ممکن است شما را به یک فیزیوتراپیست ارجاع دهد که به شما در بهبود قدرت و وضعیت بدنی‌تان کمک کند. آنها همچنین می‌توانند به شما کمک کنند تا در مورد عادت‌هایی که می‌تواند به کف لگن شما آسیب وارد کند، بیشتر بیاموزید.
- درمان سلامت روان: استرس، افسردگی و احساس درماندگی ممکن است در برخی از انواع پروستاتیت نقش داشته باشد. با یک مشاور سلامت روان صحبت کنید. آنها می‌توانند به شما کمک کنند تا یاد بگیرید با کنترل افکار منفی خود، احساس بهتری داشته باشید.
تغییرات سبک زندگی هم می‌تواند تفاوت ایجاد کند. گزینه‌های زیر ممکن است به شما کمک کنند تا بلافاصله احساس بهتری داشته باشید:
- مراقب رژیم غذایی خود باشید: غذاهای تند، کافئین‌دار و الکل همگی می‌توانند علائم شما را بدتر کنند.
- «صندلی خاص حمام» تهیه کنید: نشستن در چند سانتیمتری از آب گرم می‌تواند تا حدودی علائم شما را تسکین دهد.
- از خودتان محافظت کنید: اگر مجبور هستید برای مدت طولانی پشت میز یا روی صندلی بنشینید، روی یک کوسن بنشینید.
- هر وقت می‌توانید، فعالیت بدنی داشته باشید: ورزش منظم نه تنها ممکن است درد شما را کاهش دهد بلکه دیدگاه شما را هم به زندگی، بهبود می‌بخشد.
محققان همچنین در تلاش برای درک بهتر علت بیماری پروستاتیت هستند که می‌تواند باعث کشف درمان‌های جدید شود.