آزمایش PSA یکی از مهمترین آزمایشات در تشخیص سرطان پروستات می باشد.این آزمایش به طور معمول برای مردان بالای ۵۰ سال تجویز می گردد. امروزه سرطان پروستات در بین مردان بسیار شایع شده است و همین امر سبب شده است که بسیاری از مراکز پزشکی آزمایش PSA را به منظور غربالگری زودرس سرطان پروستات انجام می دهند.
سلولهای پروستات به داخل منی ترشح می شوند و می توانند نقش بسزایی در سیالیت آن داشته باشند.همین امر سبب می شود که اسپرم در داخل منی به راحتی حرکت کند. در واقع عمده آنتی ژن اختصاصی پروستات ترشح شده به داخل مایع پروستاتی می رود و مقدار کمی ار آن نیز به داخل خون می رود.در واقع میزان این آنتی ژن در مایع پروستاتی بسیار بیشتر از میزان آن در خون می باشد.
با تخریب پروستات ،میزان نشست آنتی ژن اختصاصی پروستات در خون نیز تغییر می کند. مقدار آنتی ژن اختصاصی پروستات بر اساس نانو گرم در هر میلی لیتر از خون محاسبه می گردد. مقدار PSA با افزایش سن رابطه متقابل دارد.به این معنی که با افزایش سن مقدار طبیعی PSA نیز تغییر می کند.
این آزمایش بر پایه ژنی استوار است و به تازگی جهت تشخیص سرطان پروستات به کار می رود. نمونه لازم، ادرار می باشد که به دنبال توشه رکتال جهت تعیین میزان PCA-3 به کار می رود. PCA-3 جهت سرطان پروستات اختصاصی بوده و برخلاف PSA تحت تاثیر بزرگی پروستات و یا سایر عوامل غیر سرطانی تورم پروستات افزایش نمی یابد.
میزان PCA-3 می تواند اطلاعات مفیدی جهت ضرورت انجام بیوپسی و یا به تاخیر انداختن آن بدست بدهد. چنانچه بیوپسی مثبت باشد میزان PCA-3 می تواند اطلاعات مفیدی در مورد تهاجمی بودن تومور ارایه نمایدکه این امرنوع درمان بیمار را مشخص می نماید.
درجه یا میزان PCA-3 معرف احتمال پیدایش سرطان پروستات در نمونه بیوپسی می باشد و مقدار بالای آن احتمال مثبت شدن نمونه بیوپسی و مقدار پایین آن با احتمال منفی شدن نمونه بیوپسی همراه می باشد.
تصمیم گیری در مورد انجام بیوپسی به عواملی چون سن بیمار ،سابقه فامیلی ،سرطان پروستات ،نتایج DRE ،اندازه پروستات و مقادیر PSA بستگی دارد.
چنانچه از انجام بیوپسی منصرف گردیدید ضروری است که 3-6 ماه بعد آزمایش PCA-3 را تکرار نمایید.در صورت فقدان سرطان پروستات،نتیجه آزمایش مشابه قبل و یا به مقدار بسیار جزیی افزتیش خواهد داشت و چنانچه افزایش داشته باشد،انجام بیوپسی ضروری خواهد بود.
مقدار PCA-3 شاخصی جهت تهاجمی بودن سرطان است و هرچه مقدار آن بالاتر باشد احتمال تهاجمی بودن تومور بیشتر می شود.لذا اقدامات در مانی قاطع از جمله جراحی و رادیو تراپی می تواند ضروری باشد. چنانچه بیمار دارای تومور اولیه غیر تهاجمی باشد و در روند کنترلی قرار دارد،انجام PCA-3 هر3-6 ماه توصیه میگردد.هر گونه افزایش PCA-3 می تواند معرف پیشرفت سرطان باشد.
