سرطان بیضه معمول ترین سرطانی است که مردان بین ۱۵ تا ۳۵ سال را تحت تاثیر قرار میدهد. معمول ترین نشانه برای جستجو یک توده بدون درد در بیضه‌تان است. سرطان بیضه‌ای که سریع مشخص و درمان شود شانس سلامتی بالایی دارد.
سرطان بیضه چیست؟
سرطان بیضه زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های بدخیم (سرطانی) در بافت‌های یک یا (به احتمال کمتر) هر دو بیضه ایجاد شود. بیضه‌های شما دو غده‌ی جنسی گردو مانند می‌باشد که اسپرم و هورمون تستوسترون را تولید می‌کنند. آنها در یک کیسه از جنس پوست قرار می‌گیرند که زیر آلت تناسلی شما قرار دارد و کیسه بیضه نامیده می‌شود.
سرطان بیضه مانند هر سرطانی یک موقعیت جدی به شمار می‌رود. خوشبختانه، سرطان بیضه بسیار قابل درمان و علاج پذیر می‌باشد.
انواع سرطان بیضه
حدود ۹۰ درصد از سرطان‌های بیضه از سلول‌های زاینده‌ای در بیضه‌های شما شروع می‌شود که با هم تجمع کرده و یک توده یا تومور را ایجاد می‌کنند. سلول‌های زاینده نهایتا به اسپرم تبدیل می‌شوند. دو نوع از سرطان بیضه از سلول‌های زاینده ایجاد می‌شود.
- سیمنوما: سرطان کندی است که در وهله اول انسان‌های دهه ۴۰ یا دهه ۵۰ را تحت تاثیر قرار میدهد.
- غیر سیمنوما: سرطانی که با سرعت بیشتری نسبت به سیمنوما رشد می‌کند. این سرطان به طور عمده افراد در انتهای نوجوانی، دهه ۲۰ و اوایل دهه ۳۰ سالگی را تحت تاثیر قرار میدهد. چهار نوع تومور غیر سمینوما وجود دارد. هرکدام بر اساس نوع سلول زاینده‌ای که تومور را تشکیل میدهد نام گذاری می‌شود. تومورهای غیر سیمنوما کارسینومای جنینی، کارسینومای کیسه زرده، کوریوکارسینوما و تراتوما را شامل می‌شود.
برخی از سرطان‌های بیضه از دو نوع سلول‌های سمینوما و غیر سمینوما تشکیل می‌شوند.
سرطان بیضه چقدر رواج دارد؟
سرطان بیضه نادر بوده و حدودا فقط ۱ نفر از هر ۲۵۰ نفر در طول عمرشان به آن مبتلا می‌شوند. با این وجود، سرطان بیضه معمول ترین سرطان در میان مردان بین ۱۵ تا ۳۵ سال می‌باشد.
نشانه‌ها و علائم سرطان بیضه چیست؟
معمول ترین نشانه سرطان بیضه وجود یک توده بدون درد در بیضه شما می‌باشد. علائم دیگر موارد زیر را در بر می‌گیرند:
- تورم یا تشکیل ناگهانی مایع در کیسه بیضه شما
- یک توده یا تورم در هر کدام از بیضه‌ها
- احساس سنگینی در کیسه بیضه شما
- درد مبهم در کشاله ران یا پایین شکم
- درد یا احساس ناراحتی در کیسه بیضه‌تان یا یک بیضه
- کوچک شدن بیضه (انحطاط بیضوی)
این علائم می‌توانند به همراه شرایط دیگر نیز رخ دهند، پس در صورت مشاهده آنها دچار هراس نشوید. با این وجود، جهت اطمینان برای مراجعه به پزشک خود برنامه ریزی کنید. تاخیر در تشخیص به سلول‌های سرطانی اجازه گسترش میدهد و درمان بیماری را دشوارتر خواهد کرد.
عامل سرطان بیضه چیست؟
سرطان بیضه زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌ها سریع‌تر از حالت عادی تقسیم شوند که نهایتا توده یا توموری را تشکیل می‌دهند. پژوهشگران درباره آنچه منجر به این رفتار سلول‌ها می‌شود مطمئن نمی‌باشند. آنها می‌دانند که سلول‌هایی که به سرطان بیضه تبدیل می‌شوند به طور معمول همان سلول‌های زاینده هستند.
عامل ریسک ایجاد سرطان بیضه چه مواردی را شامل می‌شوند؟
فاکتورهای بسیاری می‌توانند خطر سرطان بیضه را افزایش دهند. ریسک فاکتورها منجر به ایجاد سرطان بیضه نمی‌شوند، اما ممکن است احتمال ایجاد آن را افزایش دهند.
ریسک فاکتورهای سرطان بیضه موارد زیر را شامل می‌شوند:
- سن: سرطان بیضه معمولا در افراد در سنین بین ۱۵ تا ۳۵ سال ایجاد می‌شود.
- بیضه‌های نزول نکرده: بیضه‌ها در دوران بارداری درون شکم جنین تشکیل شده و به طور معمول قبل از تولد به کیسه بیضه نزول می‌کنند. بیضه‌هایی که نزول نمی‌کنند بیضه نزول نکرده نامیده می‌شوند که ممکن است به جراحی نیاز پیدا کنند. تولد با چنین شرایطی ممکن است خطر ابتلا به سرطان بیضه را در شما افزایش دهد، حتی در صورتیکه عمل جراحی را انجام داده باشید.
- نژاد و قومیت: سرطان بیضه میان سفیدپوست های غیر هیسپانیک در ایالات متحده و اروپا شایع‌تر می‌باشد.
- سابقه شخصی یا خانوادگی: احتمال ابتلای شما به سرطان بیضه در صورتیکه پدر یا برادر زیستی‌تان آن را داشته‌باشند بیشتر است. همچنین، شرایط ژنتیکی ارثی معینی مانند سندرم کلاینفلتر ممکن است ریسک ابتلای شما را افزایش دهد. ابتلا به سرطان یک بیضه احتمال ایجاد دوباره سرطان در بیضه دوم‌تان را افزایش میدهد.
- ناباروری: برخی از فاکتورهایی که منجر به ناباروی می‌شوند به طور یکسان با ایجاد سرطان بیضه ارتباط دارند. پژوهش‌های بیشتر جهت درک این ارتباط مورد نیاز می‌باشند.
تشخیص سرطان بیضه
ممکن است پزشک شما پس از بررسی یک توده یا تغییر دیگری در بیضه‌تان که خود در حین بررسی متوجه آن شدید سرطان بیضه را تشخیص دهد. گاهی سرطان بیضه در حین یک آزمون جسمانی عادی تشخیص داده می‌شود. رویه‌ها و آزمایش‌های معمولی که به تشخیص سرطان بیضه کمک می‌کنند موارد زیر را در برمی‌گیرند:
- آزمایش جسمانی و شرح حال: پزشک شما درباره علائم سوال کرده و به دقت شما را بررسی کرده تا وجود علائمی از سرطان بیضه را چک کند. ممکن است آنها بیضه‌هایتان را برای یافتن توده لمس کنند و گره‌های لنفی‌تان را معاینه کنند تا نشانه‌ای از گسترش سرطان بیابند.
- سونوگرافی بیضه: اگر پزشک‌تان در حین آزمایش متوجه یک وضعیت غیرعادی شد، احتمالا یک سونوگرافی تجویز خواهد کرد. سونوگرافی یک عمل پزشکی فاقد درد می‌باشد که از امواج صوتی با انرژی بالا جهت ایجاد تصویری از بافت‌های درون بدن‌تان استفاده می‌کند.
- بافت برداری و بیضه‌برداری کشاله‌رانی: اگر سونوگرافی علامتی از سرطان نشان داد، پزشک‌تان بیضه سرطانی را از طریق برشی در کشاله ران‌تان خارج می‌کند. یک متخصص بافت بیضه را با استفاده از میکروسکوپ جهت وجود سلول‌های سرطانی بررسی می‌کند.
آزمایش‌های دیگر می‌توانند موارد زیر را شامل شوند:
- آزمایش تومور مارکر سرم: این روش نمونه خون را بررسی می‌کند تا مقادیر مواد معینی که به نوع خاصی از سرطان مرتبط هستند را اندازه بگیرد. این موارد تومور مارکر نامیده می‌شوند. تومور مارکرهایی که اغلب در سرطان بیضه افزایش می‌یابند آلفا-فتوپروتئین (AFP)، گنادوتروپین کوریونیک انسانی (HCG یا بتا-HCG) و لاکتات دهیدروژناز (LDH) می‌باشند. انواع مختلف تومورها مارکرهای متفاوتی را افزایش می‌دهند. برای مثال، گاهی سیمنوما باعث افزایش HCG می‌شود اما AFP را افزایش نمی‌دهد. غیر سیمنوما ممکن است AFP را افزایش دهد اما HCG را افزایش نخواهد داد. سطوح بالای LDH ممکن است گسترش سرطان را نشان دهد.
- سیتی اسکن، امواج X و MRI: سیتی اسکن A یا اسکن CAT از امواج X استفاده می‌کند تا تصاویری از درون بدن شما تشکیل شود. ممکن است پزشک شما یک سیتی اسکن از شکم و لگن‌تان انجام دهد تا اگر سرطان به اندام‌های شکمی‌تان گسترش یافته آن را متوجه شود. آنها ممکن است یک سیتی اسکن یا اشعه X تجویز کنند تا اگر سرطان در ریه‌تان گسترش یافته آن را متوجه شوند. اگر پزشک شما به گسترش سرطان به سیستم عصبی مرکزی‌تان (مغز و نخاع) شک کند، ممکن است MRI برای شما تجویز شود. MRI از آهنرباها و امواج رادیویی برای تشکیل تصویرهایی از درون بدن‌تان استفاده می‌کند.
سرطان بیضه چه مراحلی دارد؟
تشخیص سرطان مرحله‌بندی آن را نیز در برمی‌گیرد. مرحله‌بندی اطلاعات مهمی مانند اندازه تومور و گسترش احتمالی سرطان را فراهم می‌کند که به تصمیمات درمانی یاری می‌رساند.
- مرحله ۰: سلول‌های غیرعادی تشکیل شده‌اند اما همچنان درون بیضه‌ها قرار دارند؛ محلی که سلول‌های اسپرم تشکیل می‌شوند. مرحله ۰ همچنین نئوپلازی سلول زایا درجا (GCNIS) نامیده می‌شود.
- مرحله ۱: سرطان به بیضه محدود است که ممکن است عروق خونی یا لنفی اطراف را نیز شامل شود. تومور مارکر ها می‌توانند افزایش یافته یا نیافته باشند.
- مرحله ۲: سرطان به گره‌های لنفی پشت شکم‌تان (خلف صفاق نیز نامیده می‌شود) گسترش یافته اند اما به جای دیگری نرسیده‌اند. اگر سرطان گره‌ها ی لنفی شما را درگیر کرده‌است و سطح تومور مارکرها قدری یا به مقدار زیادی افزایش یافته، شما به جای مرحله ۲ در مرحله ۳ سرطان قرار دارید.
- مرحله ۳: سرطان به فراتر از گره‌های لنفی شکم‌تان یا به یک اندام گسترش یافته‌است.
درمان سرطان بیضه
درمان به فاکتورهای متعددی بستگی دارد که سلامتی شما، اولویت‌های درمانی، مرحله سرطان و نوع تومور را شامل می‌شود. سیمنوما معمولا آهسته‌تر رشد کرده و به پرتودرمانی بهتر از غیر سیمنوماها پاسخ میدهد. هر دو نوع تومورهای سرطانی به شیمی‌‌درمانی به خوبی پاسخ می‌دهند.
اگر سرطان بیضه هر دو نوع تومورهای سیمنوما و غیر سیمنوما را شامل شود، پزشک شما آن را مانند یک تومور غیر سیمنوما درمان می‌کند.
جراحی برای درمان سرطان بیضه
جراحی برای حذف بیضه سرطانی بدون در نظر گرفتن مرحله سرطان یا نوع تومور معمول ترین درمان سرطان بیضه می‌باشد. در برخی موارد، ممکن است پزشک‌تان گره‌های لنفی را نیز خارج کند.
- برداشتن بیضه از راه کشاله ران: پزشک شما ممکن است بیضه برداری (برداشت بیضه) انجام دهد تا سرطان‌های بیضه سیمنوما و غیر سیمنوما را درمان کند. در حین عمل، ممکن است پزشک‌تان در کشاله ران برشی ایجاد کند تا بیضه دارای تومور را خارج کند. همچنین ممکن است آنها عروق خونی و بافت لنفی را ببندند تا از گسترش سرطان از محل تومور به باقی بدن جلوگیری کنند.
- برداشتن گره‌های لنفی رتروپریتونئال (RPLND): پزشک شما ممکن است بسته به مرحله سرطان شما و نوع تومور عمل برداشتن گره‌های لنفی رتروپریتونئال را انجام دهد. RPLND در سرطان‌های بیضه غیر سیمنوما شایع تر است. در حین عمل، پزشک شما برشی در شکم‌تان ایجاد کرده و گره‌های لنفی پشت اندام‌های شکمی شما را خارج می‌کند. این عمل می‌تواند جهت درمان سرطان و نیز مرحله‌بندی آن مورد استفاده قرار گیرد.
همچنین، ممکن است پزشک برای حذف تومورهایی که به ریه‌ها یا کبد شما گسترش یافته از جراحی استفاده کند.
پرتودرمانی برای درمان سرطان بیضه
پرتودرمانی با استفاده ازمقدار زیادی پرتو X سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد. پرتو درمانی می‌تواند پس از جراحی جهت جلوگیری از بازگشت تومور مورد استفاده قرار گیرد. پرتودرمانی معمولا محدود به درمان سیمنوما می‌باشد.
شیمی درمانی برای درمان سرطان بیضه
در شیمی درمانی از داروهایی مانند سیس پلاتین، بلئومایسین و اتوپوزاید برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. شیمی درمانی میزان بقا را در افراد با هر دو نوع سیمنوما و غیر سیمنوما افزایش داده‌است. با توجه به نوع سرطان شما، ممکن است شیمی درمانی به جای جراحی برای‌تان تجویز شود. ممکن است شیمی درمانی قبل از عمل RPLND یا بعد از عمل برداشتن بیضه از راه کشاله ران مورد استفاده قرار گیرد. ممکن است شیمی درمانی جهت درمان سرطانی استفاده شود که پس از بهبود بیماری بازگشته است (دوباره ابتلا صورت گرفته است).
پیشگیری از سرطان بیضه
سرطان بیضه قابل پیشگیری نمی‌باشد، اما شما می‌توانید خود آزمایی بیضه (TSE) انجام دهید تا تغییرات را در بیضه‌هایتان متوجه شوید و توجه پزشک‌تان را به آن جلب کنید. پزشک شما باید از توده‌ها، برامدگی‌ها، سختی‌ها یا بیضه‌ای که بزرگتر یا کوچکتر شده مطلع باشد. پزشکان بسیاری انجام ماهانه خود آزمایی بیضه را توصیه می‌کنند.
آزمایش سرطان بیضه
شما می‌توانید در مدت دو دقیقه خود آزمایی بیضه انجام دهید. پزشکان بسیاری انجام ماهانه خود آزمایی بیضوی را توصیه می‌کنند.
برای انجام خود آزمایی این مراحل را دنبال کنید.
- آزمون را پس از دوش گرفتن یا حمام با آب گرم انجام دهید. گرما پوست کیسه بیضه شما را شل و احساس هر مورد غیر عادی را ساده‌تر می‌کند.
- از هر دو دست برای آزمودن هر بیضه استفاده کنید. انگشت وسط و اشاره خود را زیر بیضه و شست را روی آن قرار دهید. هر بیضه را بین انگشتان و شست‌تان بغلتانید.
- خود را به موارد عادی آشنا کنید. در حین لمس کردن هر بیضه ممکن است یک ساختار طناب مانند در بالا و پشت توجه شما را به خود جلب کند. این ساختار اپیدیدیم نام دارد. اپیدیدیم اسپرم را ذخیره کرده و انتقال میدهد. آن را با توده اشتباه نگیرید. همچنین، اندکی تفاوت بین اندازه دو بیضه عادی می‌باشد. هرچند اندازه بیضه‌های چپ و راست متفاوت است اما به طور کلی هر کدام باید در ابعاد خود باقی بمانند.
- هر توده‌ای را احساس کنید. ممکن است توده‌ها به اندازه نخود فرنگی یا بزرگتر باشند و معمولا بدون درد هستند. اگر یک توده را احساس کردید، با پزشک خود تماس بگیرید.
اگر تغییر ابعادی در بیضه‌هایتان یا یک توده احساس کردید، با پزشک خود تماس بگیرید.
شما همچنین باید یه صورت سالانه آزمون جسمانی داشته باشید.
سوالات متداول درباره سرطان بیضه
❓ پیش آگهی (شانس بهبودی) بیماران سرطان بیضه به چه صورت است؟
پیش آگهی سرطان بیضه عالی است. این نوع سرطان در بیش از ۹۵٪ بیماران با موفقیت درمان شده‌است. حتی افرادی با ریسک فاکتورهای نامساعد به طور میانگین ۵۰٪ شانس بهبودی دارند.
❓ آیا سرطان بیضه قابل درمان است؟
سرطان بیضه قابل درمان است. با وجود آنکه تشخیص سرطان همواره مهم است، خبر خوب درباره سرطان بیضه آن است که این سرطان در ۹۵٪ از افراد با موفقت درمان شده‌است. درصورتیکه درمان در ابتدا صورت گیرد، میزان درمان به ۹۸٪ افزایش می‌یابد.
❓ آیا سرطان بیضه کشنده است؟
سرطان بیضه می‌تواند کشنده باشد، اما به ندرت این اتفاق رخ میدهد. همچنان، تشخیص زود هنگام تغییر زیادی در پیش آگهی شما ایجاد می‌کند. هرچه زودتر به پزشک خود مراجعه کنید و سرطان تشخیص داده شود، شانس رهایی شما از سرطان بیشتر می‌شود.
❓ چگونه از خود در برابر سرطان بیضه مراقبت کنم؟
بسیاری از انسان‌ها نمی‌دانند که برداشتن یک بیضه چه تاثیری بر قوای جنسی و باروری آنها دارد. معمولا یک بیضه تمام آن چیزی است که برای ساخت تستوسترون کافی و سالم نگه داشتن سطح هورمون ها و قوای جنسی به آن نیاز دارید. همچنین شما باید بتوانید نعوظ و انزال داشته باشید. در برخی از موارد، افرادی که گره‌های لنفی‌شان برداشته شده می‌توانند نعوظ داشته باشند اما در انزال مشکل دارند.
یک نکته از کلینیک اورولوژی مهراد
اگر تغییری در یک یا هردو بیضه خود احساس کردید، نوبت گرفتن از پزشک اورولوژیست را به تعویق نیندازید. بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند آزمایش‌هایی که شامل معاینه دقیق اندام جنسی است را نادیده بگیرند یا به تعویق بیندازند. وقتی موضوع به سرطان ختم می‌شود، زمانبندی حیاتی‌ست. بسته به نوع سرطان‌تان، درمان سریع می‌تواند آن را علاج دهد.
منبع: Cleveland Clinic