سرطان کلیه

سرطان کلیه (Kidney Cancer) از کلیه‌ها شروع می‌شود و می‌دانید که کلیه‌ها دو اندام لوبیایی شکل به اندازه مشت شما هستند و در پشت اندام‌های داخلی شکم قرار دارند (هر کلیه در یک طرف ستون فقرات). در بزرگسالان، کارسینوم سلول‌های کلیه شایع‌ترین نوع سرطان کلیه است و سایر انواع دیگر آن، کمتر رخ می‌دهد. کودکان خردسال بیشتر در معرض ابتلا به نوعی سرطان کلیه به نام تومور ویلمز هستند.

به نظر می‌رسد بروز سرطان کلیه رو به افزایش است که یکی از دلایلش اینست که تکنیک‌های تصویربرداری مثل توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این آزمایش‌ها ممکن است منجر به کشف تصادفی سرطان‌های کلیه بیشتری شود، یعنی زمانی که سرطان هنوز کوچک و محدود به کلیه است.

 

علائم سرطان کلیه

گرچه سرطان کلیه معمولاً در مراحل اولیه علائمی ندارد ولی با گذشت زمان، علائم و نشانه‌ها ممکن است ایجاد شوند، از جمله:

• وجود خون در ادرار، که به آن رنگ کولا، صورتی یا قرمز می‌دهد.
• دردی در پشت یا پهلو که از بین نمی‌رود.
• از دست دادن اشتها
• کاهش وزن بی دلیل
• خستگی
• تب

 

زمان مراجعه به پزشک

در صورت داشتن هر گونه علائم و نشانه‌های مداوم ِنگران کننده، با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید.

 

علل سرطان کلیه

مشخص نیست که چه چیزی باعث بیشتر سرطان‌های کلیه می‌شود. ولی پزشکان می‌دانند که این سرطان زمانی شروع می‌شود که بعضی از سلول‌های کلیه تغییراتی در دی‌اِن‌اِی (DNA) خود ایجاد کنند. دی‌اِن‌اِی سلول حاوی دستورالعمل‌هایی است که به سلول می‌گوید چه کاری انجام دهد. این تغییرات به سلول‌ها می‌گوید که به سرعت رشد کرده و تقسیم شوند و تجمع سلول‌های غیر طبیعی، توموری را تشکیل می‌دهد که می‌تواند به خارج از کلیه راه پیدا کنند؛ به این ترتیب که بعضی از این سلول‌ها می‌توانند شکسته شوند و به نقاط دوردست بدن بروند (متاستاز).

عوامل خطرآفرین سرطان کلیه

عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش دهند عبارتند از:

• سن بالاتر: خطر ابتلا به سرطان کلیه با افزایش سن بیشتر می‌شود.
• سیگار کشیدن: خطر ابتلا به سرطان کلیه در افراد سیگاری بیشتر از افراد غیرسیگاری است، ولی بعد از ترک سیگار این خطر کم می‌شود.
• چاقی: خطر ابتلا به سرطان کلیه در افرادی که چاق هستند نسبت به افرادی که وزن مناسبی دارند بیشتر است.
• فشار خون بالا: فشار خون بالا خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش می‌دهد.
• درمان نارسایی کلیه: افرادی که برای درمان نارسایی مزمن کلیه دیالیز طولانی مدت دریافت می‌کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان کلیه هستند.
• سندرم‌های ارثی: افرادی که با سندرم‌های ارثی خاصی متولد می‌شوند بیشتر ممکن است به سرطان کلیه مبتلا شوند، مثلا افرادی که به بیماری فون هیپل-لیندو، سندرم برت‌هاگ‌دوب، کمپلکس توبروس اسکلروزیس، کارسینوم سلولی پاپیلاری ارثی کلیوی یا سرطان کلیوی خانوادگی مبتلا هستند.
• سابقه خانوادگی سرطان کلیه: اگر اعضای نزدیک خانواده‌تان این بیماری را داشته باشند، خطر ابتلای شما به سرطان کلیه بیشتر است.

 

پیشگیری از سرطان کلیه

انجام اقداماتی برای بهبود سلامت ممکن است به کاهش خطر ابتلا به این نوع سرطان کمک کند. برای کاهش خطر، سعی کنید:

• سیگار را ترک کنید: گزینه‌های زیادی برای ترک وجود دارد، از جمله برنامه‌های حمایتی، داروها و محصولات جایگزین نیکوتین. به پزشک خود بگویید که می‌خواهید سیگار را ترک کنید تا گزینه‌های مناسب را به شما معرفی کند. [در همین زمینه بخوانید: ۹ بیماری اورولوژیک که با سیگار کشیدن به آن مبتلا می‌شوید]
• وزن سالم داشته باشید: برای حفظ وزن سالم خود کار کنید. در صورت داشتن اضافه وزن یا چاقی، کالری مصرفی روزانه خود را کاهش دهید و سعی کنید بیشتر روزهای هفته از نظر بدنی فعال باشید. از پزشک خود در مورد بقیه استراتژی‌های مناسب برای کمک به کاهش وزن سوال کنید.
• فشار خون بالای خود را کنترل کنید: از پزشک خود بخواهید فشار خون شما را در هر نوبت بررسی کند. اگر فشار خون شما بالاست، می‌توانید در مورد گزینه‌های کاهش دهندهء فشار خون صحبت کنید. اقدامات سبک زندگی مانند ورزش، کاهش وزن و تغییر رژیم غذایی می تواند کمک کننده باشد. برخی از افراد ممکن است نیاز به افزودن داروهایی برای کاهش فشار خون خود داشته باشند. گزینه های خود را با پزشک خود در میان بگذارید.

آزمایش‌ها و روش‌های مورد استفاده برای تشخیص سرطان کلیه عبارتند از:

• آزمایش خون و ادرار
  آزمایش‌های خون و ادرار می‌توانند سرنخ‌هایی را در مورد علت علائم و نشانه‌های شما به پزشک بدهند.

• تست های تصویربرداری
  انواع تست‌های تصویربرداری به پزشک اجازه می‌دهد تومور یا ناهنجاری کلیه را شناسایی کند؛ این تست‌ها ممکن است شامل سونوگرافی، اشعه ایکس، سی تی یا ام آر آی باشد.

• برداشتن نمونه بافت کلیه (بیوپسی)
  در بعضی شرایط، پزشک ممکن است روشی را برای برداشتن نمونه کوچکی از سلول‌ها (بیوپسی) از ناحیه مشکوک کلیه توصیه کند که در آزمایشگاه برای بررسی علائم سرطان مورد آزمایش قرار می‌گیرد. این روش همیشه مورد نیاز نیست.

مرحله‌بندی سرطان کلیه

وقتی که پزشک ضایعه‌ای را که ممکن است سرطانی باشد شناسایی کرد، گام بعدی تعیین پیشرفتگی (مرحله) سرطان است. آزمایش‌های مرحله‌بندی سرطان کلیه ممکن است شامل سی‌تی اسکن اضافی یا سایر آزمایش‌های تصویربرداری باشد که پزشک احساس می‌کند مناسب است.

مراحل سرطان کلیه با اعداد رومی از I تا IV (۴-۱) مشخص می‌شود و پایین ترین مراحل نشان دهنده سرطانی است که محدود به کلیه است. در مرحله چهارم، سرطان پیشرفته در نظر گرفته می‌شود و ممکن است به غدد لنفاوی یا سایر نواحی بدن گسترش یافته باشد.

 

درمان سرطان کلیه

درمان سرطان کلیه معمولاً با جراحی برای برداشتن سلول‌های سرطانی شروع می‌شود که برای سرطان‌های محدود به کلیه، می‌تواند تنها درمان مورد نیاز باشد. ولی اگر سرطان به خارج از کلیه گسترش یافته باشد، ممکن است درمان‌های اضافی هم توصیه شود.

شما و تیم درمانی خود با هم، می‌توانید گزینه‌های درمانی سرطان کلیه‌تان را مورد بحث قرار دهید. بهترین رویکرد برای شما ممکن است به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد، از جمله سلامت عمومی‌تان، نوع سرطان کلیه، گسترش سرطان و ترجیحات شما برای درمان.

 

عمل جراحی سرطان کلیه

برای اکثر سرطان‌های کلیه، جراحی درمان اولیه و هدف از آن، در صورت امکان حذف سرطان با حفظ عملکرد طبیعی کلیه است. عمل‌های مورد استفاده برای درمان سرطان کلیه عبارتند از:

برداشتن کلیه آسیب دیده (نفرکتومی): نفرکتومی کامل (رادیکال) شامل برداشتن کل کلیه، مرزی از بافت سالم و گاهی اوقات بافت‌های مجاور اضافی مثل غدد لنفاوی، غده فوق کلیوی یا سایر ساختارها است. جراح ممکن است نفرکتومی را از طریق یک برش منفرد در شکم یا پهلو (نفرکتومی باز) یا از طریق یک سری برش‌های کوچک در شکم (نفرکتومی لاپاروسکوپی لاپاراسکوپی یا رباتیک به کمک لاپاروسکوپی) انجام دهد.

برداشتن تومور از کلیه (نفرکتومی جزئی): در این روش که به آن جراحی حفظ کلیه یا نفرون نیز می گویند، جراح سلول‌های سرطانی و حاشیه کوچکی از بافت سالمی را که اطراف آن را گرفته به جای کل کلیه برمی‌دارد. اینکار می‌تواند به عنوان یک روش باز، یا لاپاراسکوپی یا با کمک رباتیک انجام شود.
جراحی حفظ کلیه‌، یک درمان رایج برای سرطان‌های کوچک کلیه است و اگر تنها یک کلیه دارید، ممکن است برای شما یک گزینه باشد. به طور کلی ارجحیت ِاین جراحی نسبت به نفرکتومی کامل، به منظورحفظ عملکرد کلیه و کاهش خطر عوارض بعدی، مثل بیماری کلیوی و نیاز به دیالیز است.

نوع جراحی که پزشک شما توصیه می‌کند بر اساس سرطان و مرحله آن و همچنین سلامت کلی شما خواهد بود.

درمان‌های غیر جراحی

سرطان‌های کوچک کلیه گاهی با استفاده از درمان‌های غیر جراحی مثل سوزاندن و انجماد از بین می‌روند. این روش‌ها ممکن است در شرایط خاصی که افراد سرطانی، مشکلات سلامتی دیگری دارند که جراحی را برای‌شان خطرناک می‌کند، گزینه منا‌سبی باشد. این گزینه‌ها عبارتند از:

• منجمد کردن سلول‌های سرطانی (کرایوآبلیشن): در طول این روش، یک سوزن توخالی مخصوص از طریق پوست شما و با استفاده از سونوگرافی یا سایر روش‌های تصویری وارد تومور کلیه و از گاز سرد ِدرون سوزن برای انجماد سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.
• سوزاندن سلول‌های سرطانی (آبلیشن با فرکانس رادیویی): در طول این روش، یک پروب مخصوص از طریق پوست شما و با استفاده از سونوگرافی یا تصویربرداری‌های دیگر وارد تومور کلیه شده و جریان الکتریکی از طریق این سوزن وارد سلول‌های سرطانی و باعث سوزاندن آنها می‌شود.

 

درمان سرطان کلیه پیشرفته یا عود کننده

سرطان کلیه که پس از درمان عود می‌کند یا سرطان کلیه‌ای که به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته، ممکن است قابل درمان نباشند. در این شرایط، درمان‌ها ممکن است به کنترل سرطان کمک کنند و شما را راحت کنند، از جمله:

• جراحی برای برداشتن هر چه بیشتر سلول‌های سرطانی: اگر نتوان سرطان را به طور کامل در حین عمل برداشت، جراحان ممکن است برای حذف سرطان تا حد امکان تلاش و یا از جراحی برای حذف سرطانی که به ناحیه دیگری از بدن گسترش یافته استفاده کنند.

• درمان هدفمند: درمان‌های دارویی هدفمند بر روی ناهنجاری‌های خاص ِسلول‌های سرطانی تمرکز می‌کنند و با مسدود کردن این ناهنجاری‌ها، باعث مرگ سلول‌های سرطانی می‌شوند. پزشک شما ممکن است آزمایش سلول‌های سرطانی را توصیه کند تا ببیند کدام داروهای هدفمند ممکن است مؤثرتر باشند.
• ایمونوتراپی: ایمونوتراپی برای مبارزه با سرطان از سیستم ایمنی بدن‌تان استفاده می‌کند. سیستم ایمنی بدن که با بیماری مبارزه می‌کند ممکن است به سرطان شما حمله نکند چون سلول‌های سرطانی پروتئین‌هایی تولید می‌کنند که به آنها کمک می‌کند از چشم سلول‌های سیستم ایمنی پنهان بمانند. ایمونوتراپی با تداخل در این فرآیند عمل می‌کند.
• پرتو درمانی: در این روش از پرتوهای انرژی پرتوانی مثل اشعه ایکس و پروتون برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. پرتودرمانی گاهی اوقات برای کنترل یا کاهش علائم سرطان کلیه که به سایر نواحی بدن مثل استخوان‌ها و مغز سرایت کرده، استفاده می‌شود.
• آزمایشات بالینی: اینها مطالعات تحقیقاتی هستند که به پزشکان فرصت می‌دهند جدیدترین نوآوری‌ها را در درمان سرطان کلیه امتحان کنند. بعضی از این تحقیقات، ایمنی و اثربخشی درمان‌های بالقوه را ارزیابی می‌کنند و بعضی دیگر سعی در یافتن راه‌هایی جدید برای پیشگیری یا تشخیص بیماری دارند. اگر علاقمند به آزمایش بالینی هستید، در مورد مزایا و خطرات آن با پزشک خود مشورت کنید.

 

طب جایگزین

هیچ درمان دارویی جایگزینی برای درمان سرطان کلیه اثبات نشده است، اما می‌‌شود بعضی از درمان‌های یکپارچه را  با درمان‌های پزشکی استاندارد ترکیب کرد که به مقابله با عوارض جانبی سرطان و درمان آن، مثل پریشانی کمک می‌کند. افراد مبتلا به سرطان اغلب پریشانی و اضطراب را تجربه می‌کنند، مثلا ممکن است در خوابیدن مشکل داشته باشند و مدام به سرطان خود فکر کنند، یا ممکن است احساس عصبانیت یا غمگینی کنند.

احساسات خود را با پزشک خود در میان بگذارید، چون او می‌تواند به شما کمک کند تا احساسات خود را مرتب و استراتژی‌هایی را برای مقابله با آن ابداع کنید. در بعضی موارد، داروها هم ممکن است به شما کمک کنند. درمان‌های طبی یکپارچه هم ممکن است به شما کمک کنند احساس بهتری داشته باشید، از جمله: هنر درمانی، ورزش، ماساژ درمانی، مراقبه، موزیک درمانی، تمرینات آرامش‌بخش و معنویت.

اگر به این گزینه‌های درمانی علاقمند هستید، با پزشک خود صحبت کنید.

مقابله و حمایت از بیماران سرطانی کلیه

هر فردی به روش خود با تشخیص سرطان کنار می‌آید. وقتی که ترس ناشی از تشخیص سرطان در شما شروع به کاهش کرد، می‌توانید راه‌هایی پیدا کنید که به شما کمک کند با چالش‌های روزانه درمان و بهبودی آن کنار بیایید. استراتژی‌های مقابله‌ای زیر می‌تواند کمک کند:

• در مورد سرطان کلیه به اندازه کافی بیاموزید تا در تصمیم‌گیری درمانی احساس راحتی کنید: جزئیات سرطان خود را از پزشک‌تان بپرسید، مثل نوع سرطان و مرحله آن. این اطلاعات می‌تواند به شما کمک می‌کند تا با گزینه‌های درمانی خودتان بهتر آشنا شوید.
• مراقب خودتان باشید: در طول درمان سرطان مراقب خودتان باشید و ضمن پیروی از یک برنامه غذایی سالم، پر از میوه‌ها و سبزیجات، از نظر فیزیکی فعال بمانید تا همیشه احساس سرزندگی و نشاط کنید؛ و به اندازه کافی بخوابید تا هر روز با احساس آرامش از خواب بیدار شوید.
• برای خودتان وقت بگذارید: هر روز زمانی را برای خود در نظر بگیرید و آن را صرف خواندن، استراحت یا گوش دادن به موسیقی کنید، چون در کاهش استرس‌تان به شما کمک می‌کند. برای حفظ آرامش، همچنین می‌توانید احساسات خود را در یک دفترچه یادداشت کنید.
• یک شبکه پشتیبانی تشکیل بدهید: دوستان و خانواده شما نگران سلامتی‌تان هستند، بنابراین اجازه دهید در صورت پیشنهاد خودشان، به شما کمک کنند. به آن‌ها اجازه دهید کارهای روزمره‌تان را انجام دهند، مثل انجام کارها، تهیه غذا و تهیه وسایل نقلیه، تا بتوانید روی بهبودی خود تمرکز کنید. صحبت کردن در مورد احساسات خود با دوستان نزدیک و خانواده هم می‌تواند به کاهش استرس و تنش شما کمک کند.
• در صورت نیاز با مشاور سلامت روان ملاقات کنید: اگر احساس می‌کنید خسته، افسرده یا آنقدر مضطرب هستید که عملکردتان دشوار است، مشاوره سلامت روان را در نظر بگیرید. با پزشک خود یا شخص دیگری از تیم مراقبت بهداشتی خود در مورد ارجاع به یک متخصص سلامت روان، مثلا یک مددکار اجتماعی، روانشناس یا روانپزشک خبره صحبت کنید.

 

آماده شدن برای ملاقات با پزشک

اگر علائمی دارید که شما را نگران می‌کند، با یک قرار ملاقات با پزشک مراقبت‌های اولیه خود شروع کنید. اگر پزشک شما مشکوک به سرطان کلیه باشد، ممکن است به پزشک متخصص در بیماری‌ها و شرایط دستگاه ادراری (اورولوژیست) یا به پزشکی که سرطان را درمان می کند (انکولوژیست) ارجاع‌تان دهد.

به همراه داشتن یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود، گاهی اوقات می‌تواند در به یاد آوردن مطالبی که از دست داده‌اید یا فراموش کرده‌اید کمک کند.

ضمنا لیستی از موارد زیر را تهیه کنید:

• علائمی که دارید، از جمله علائمی که ممکن است نامرتبط به نظر برسد.
• اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله هرگونه استرس عمده یا تغییرات اخیر زندگی
• تمام داروها (با نسخه و بدون نسخه)، ویتامین‌ها، گیاهان دارویی یا سایر مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید.

 

سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید

سؤالات خود را از بیشترین تا کم اهمیت ترین فهرست کنید. بعضی از سوالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:

• آیا سرطان کلیه دارم؟
• اگر چنین است، آیا سرطان من بقیه اندام‌ها را هم درگیر کرده است؟
• آیا به آزمایشات بیشتری نیاز دارم؟
• گزینه‌های درمان من چه هستند؟
• عوارض جانبی بالقوه هر درمان چیست؟
• آیا سرطان کلیه من قابل درمان است؟
• درمان سرطان چگونه بر زندگی روزمره من تأثیر می‌گذارد؟
• فکر می‌کنید کدام گزینه درمانی برای من بهترین است؟
• من شرایط پزشکی دیگری هم دارم، چگونه می توانم آنها را با هم مدیریت کنم؟
• آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
• آیا بروشور یا مواد چاپی دیگری وجود دارد که بتوانم داشته باشم؟ چه وبسایت‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟

از پرسیدن سؤالات اضافی که ممکن است در طول قرار ملاقات برای شما پیش بیاید، دریغ نکنید.

 

از پزشک خود انتظار چه سوالاتی دارید

پزشک شما هم احتمالاً سؤالاتی از شما می‌پرسد. برای پاسخ دادن به آنها آماده باشید تا زمان‌تان هدر نرود. پزشک شما ممکن است موارد زیر را بپرسد:

• اولین بار چه زمانی متوجه علائم خود شدید؟
• آیا علائم شما مداوم بوده است یا گاه به گاه؟
• شدت علائم شما چقدر است؟
• به نظر می‌رسد چه چیزی علائم شما را بهبود می‌بخشد؟
• به نظر می‌رسد چه چیزی علائم شما را بدتر می‌کند؟

منبع: مایو کلینیک