هیپوسپادیاس، یک نقص مادرزادی است که در آن دهانه مجرای ادرار به جای نوک آلت، در قسمت زیرین آلت تناسلی قرار دارد. این بیماری شایع است و در مراقبت از نوزاد شما مشکلی ایجاد نمی‌کند. جراحی معمولاً ظاهر طبیعی آلت تناسلی کودک شما را بازیابی می‌کند و با درمان موفقیت‌آمیز هیپوسپادیاس، اکثر مردان می‌توانند دفع ادرار و تولید مثل طبیعی داشته باشند.
علائم هیپوسپادیاس
در حالت طبیعی، دهانه مجرای ادرار در داخل سر آلت تناسلی قرار دارد، اما در هیپوسپادیاس، دهانه مجرای ادرار به جای نوک آلت، در قسمت زیرین آن قرار دارد. در موارد کمتر، دهانه در وسط یا پایه آلت تناسلی قرار دارد و گاهی هم، سوراخ در داخل یا زیر کیسه بیضه است.
علائم و نشانه‌های هیپوسپادیاس ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- باز شدن مجرای ادرار در محلی غیر از نوک آلت تناسلی
- انحنای رو به پایین آلت تناسلی (کوردی)
- ظاهر آلت تناسلی کلاهدار است چون تنها نیمه بالایی آلت تناسلی با پوست ختنه گاه پوشانده شده
- اسپری کردن ادرار در هنگام دفع (غیر طبیعی)
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
هیپوسپادیاس اکثر نوزادان، بلافاصله بعد از تولد در حالی که هنوز در بیمارستان هستند تشخیص داده می‌شود. با این حال، جابجایی جزئی دهانه مجرای ادرار ممکن است ظریف و تشخیص آن دشوارتر باشد. اگر در مورد ظاهر آلت تناسلی فرزندتان نگرانی دارید یا اگر مشکلی در دفع ادرار دارد، با پزشک خود صحبت کنید.
علل هیپوسپادیاس
هیپوسپادیاس از همان بدو تولد وجود دارد (مادرزادی). همانطور که آلت تناسلی در جنین پسران رشد می‌کند، هورمون‌های خاصی تشکیل مجرای ادرار و پوست ختنه گاه را تحریک می‌کنند. هیپوسپادیاس زمانی ایجاد می‌شود که عملکرد نادرستی در عملکرد این هورمون‌ها رخ بدهد و باعث شود که مجرای ادرار به‌طور غیر طبیعی رشد کند.
در بیشتر موارد، علت دقیق هیپوسپادیاس ناشناخته است. گاهی اوقات، هیپوسپادیاس ژنتیکی است، اما محیط هم ممکن است در ایجاد آن نقش داشته باشد.
عوامل خطرآفرین هیپوسپادیاس
اگرچه علت هیپوسپادیاس معمولا ناشناخته است، این عوامل ممکن است با مسائل زیر مرتبط باشند:
سابقه خانوادگی: این وضعیت در نوزادانی که دارای سابقه خانوادگی هیپوسپادیاس هستند بیشتر است.
ژنتیک: بعضی از تغییرات ژنتیکی ممکن است در اختلال هورمون‌هایی که تشکیل اندام تناسلی مردانه را تحریک می‌کنند، نقش داشته باشند.
سن مادران بالای ۳۵ سال: بعضی تحقیقات نشان می‌دهد که ممکن است در نوزادان پسر متولد شده از زنان بالای ۳۵ سال، خطر ابتلا به هیپوسپادیاس وجود داشته باشد.
قرار گرفتن در معرض برخی از مواد در دوران بارداری: بعضی گمانه زنی‌ها در مورد ارتباط بین هیپوسپادیاس و قرار گرفتن مادر در معرض تعدادی از هورمون‌ها یا ترکیبات خاص مثل آفت کش‌ها یا مواد شیمیایی صنعتی وجود دارد، اما برای تایید این موضوع به مطالعات بیشتری نیاز است.
عوارض هیپوسپادیاس
اگر هیپوسپادیاس درمان نشود، می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- ظاهر غیر طبیعی آلت تناسلی
- مشکلات در یادگیری استفاده از توالت
- انحنای غیر طبیعی آلت تناسلی در هنگام نعوظ
- مشکلات مربوط به اختلال در انزال
تشخیص هیپوسپادیاس
پزشک اطفال می‌تواند هیپوسپادیاس را بر اساس معاینه فیزیکی تشخیص و احتمالا شما را برای ارزیابی بیشتر به یک جراح متخصص در بیماری‌های تناسلی و ادراری (اورولوژیست اطفال) ارجاع دهد. مراکز پزشکی با تیم‌های تخصصی می‌توانند به شما در ارزیابی گزینه‌ها کمک کنند و درمان تخصصی لازم را ارائه بدهند.
وقتی که دهانه مجرای ادرار غیرطبیعی است و نمی‌شود بیضه‌ها را در هنگام معاینه احساس کرد، تشخیص مردانه یا زنانه بودن اندام تناسلی (دستگاه تناسلی مبهم) ممکن است دشوار باشد. در این مورد، ارزیابی بیشتر توسط یک تیم چند رشته‌ای توصیه می‌شود.
بعضی از اشکال هیپوسپادیاس خیلی جزئی هستند و نیازی به جراحی ندارند. با این حال، درمان آن، معمولاً شامل جراحی برای تغییر موقعیت دهانه مجرای ادرار و در صورت لزوم صاف کردن ساقه آلت تناسلی است که معمولا در سنین ۱۲-۶ ماهگی انجام می‌شود.
اگر آلت تناسلی غیر طبیعی به نظر برسد، کودک نباید ختنه شود اما اگر در حین ختنه، متوجه شوند که کودک مبتلا به هیپوسپادیاس است، باید عمل ختنه تکمیل شود. در هر صورت ارجاع به متخصص اورولوژی کودکان توصیه می‌شود.
عمل جراحی هیپوسپادیاس
بیشتر اشکال هیپوسپادیاس را می‌شود با یک عمل جراحی سرپایی، اصلاح کرد. اما بعضی از اشکال هیپوسپادیاس به بیش از یک عمل جراحی برای اصلاح نقص نیاز دارند.
در حالتی که دهانه مجرای ادرار در نزدیکی قاعده آلت تناسلی قرار دارد، جراح ممکن است نیاز به استفاده از پیوندهای بافتی از پوست ختنه گاه یا از داخل دهانه داشته باشد تا کانال ادراری را در موقعیت مناسبش بازسازی و هیپوسپادیاس را اصلاح کند.
نتایج جراحی هیپوسپادیاس
در بیشتر موارد، جراحی خیلی موفقیت‌آمیز است و در اکثر موارد، آلت تناسلی بعد از جراحی شکل طبیعی پیدا می‌کند و قادر به دفع ادرار و تولید مثل طبیعی می‌شود.
گاهی اوقات، یک سوراخ (فیستول) در امتداد زیر آلت تناسلی، جایی که کانال ادراری جدید ایجاد شده، پیدا و منجر به نشت ادرار می‌شود. به ندرت مشکلی در ترمیم زخم یا اثر عمل وجود دارد و معمولا این عوارض ممکن است نیاز به جراحی اضافی برای ترمیم داشته باشند.
مراقبت‌های بعدی جراحی هیپوسپادیاس
کودک شما بعد از جراحی نیاز به چند بار ملاقات با جراح دارد و پیگیری منظم با اورولوژیست اطفال، بعد از یاد گرفتن توالت رفتن و در سن بلوغ برای بررسی بهبودی و عوارض احتمالی توصیه می‌شود.
آماده شدن برای قرار ملاقات با پزشک
در بیشتر موارد، در حالی که کودک شما بعد از تولد هنوز در بیمارستان است، تشخیص هیپوسپادیاس انجام می‌شود و احتمالاً به یک متخصص اورولوژی کودکان ارجاع داده خواهید شد. در اینجا اطلاعاتی وجود دارد که به شما کمک می‌کند تا برای قرار ملاقات خود آماده شوید.
آنچه شما می توانید قبل از قرار ملاقات انجام دهید:
۱. از یکی از اعضای خانواده یا دوست خود بخواهید که با شما همراه شود تا به شما کمک کند اطلاعات را به خاطر بسپارید.
۲. فهرستی از سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید تهیه کنید.
سوالاتی که باید بپرسید می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- آیا فرزند من نیاز به جراحی دارد؟
- بهترین زمان برای جراحی او چه زمانی است؟
- خطرات مرتبط با این جراحی چیست؟
- اگر فرزندم جراحی نشود چه اتفاقی می‌افتد؟
- آیا این وضعیت در مراحل بعدی زندگی، بر باروری یا عملکرد جنسی فرزند من تأثیر می‌گذارد؟
- احتمال ابتلای فرزندان آینده به همین بیماری چقدر است؟
- آیا بروشور یا مواد چاپی دیگری وجود دارد که بتوانم داشته باشم؟
- چه وبسایت‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟
در حین قرار ملاقات از پرسیدن سوالات دیگر دریغ نکنید.
از پزشک خود انتظار چه سوالاتی دارید؟
آماده پاسخگویی به سوالات پزشک کودک خود باشید، مثل:
- آیا فرد دیگری در خانواده شما به هیپوسپادیاس مبتلا شده است؟
- آیا آلت تناسلی کودک شما در طول نعوظ به سمت پایین خم می‌شود؟
- آیا هنگام ادرار کردن کودک‌تان متوجه اسپری غیر طبیعی شده‌اید؟
منبع: مایو کلینیک