اگر سنگ کلیه دارید و نیازمند برنامه غذایی خاصی هستید، ابتدا متخصص مراقبت‌های بهداشتی شما آزمایش‌های خون و ادرار را انجام می‌دهد تا بفهمد با چه نوع عوامل خطری ممکن است روبرو باشید. بعد متخصص تغییرات رژیم غذایی و درمان پزشکی مورد نیاز برای جلوگیری از عود سنگ کلیه را به شما می‌گوید. یک برنامه تغذیه خاص می‌تواند به شما کمک کند تا تغییرات لازم را در برنامه غذایی و سبک زندگی خود ایجاد کنید.
سنگ کلیه توده سختی است که از کریستال‌های موجود در ادرار تشکیل می‌شود؛ در حالیکه در مورد بیشتر افراد، مواد شیمیایی طبیعی ِموجود در ادرار از تشکیل سنگ و ایجاد مشکل جلوگیری می‌کند.
پاسخ منفی است. شایع‌ترین انواع سنگ کلیه، سنگ‌های کلسیمی و سنگ‌های اسید اوریکی هستند. تغییرات رژیم غذایی و درمان دارویی بر اساس نوع سنگ، برای جلوگیری از عود آنها، فردی و خاص است.
یکی از بهترین کارهایی که می‌توانید برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه انجام دهید این است که هر روز مقدار زیادی آب بنوشید. این به شما کمک می‌کند تا با دفع مکرر ادرار از تجمع کلسیم یا اسید اوریک جلوگیری کنید.
هیچ برنامه غذایی مشخصی برای پیشگیری از سنگ کلیه وجود ندارد و اکثر توصیه‌های رژیم غذایی بر اساس انواع سنگ‌ها و برای هر فرد جداگانه است.
اگزالات به طور طبیعی در خیلی از غذاها از جمله میوه‌ها و سبزیجات، آجیل و دانه‌ها، غلات، حبوبات و حتی شکلات و چای یافت می‌شود. بعضی از غذاهایی که دارای سطوح بالای اگزالات هستند عبارتند از: بادام زمینی، ریواس، اسفناج، چغندر، شکلات و سیب زمینی شیرین. محدود کردن مصرف این غذاها ممکن است برای افرادی که سنگ‌های اگزالات کلسیمی را تشکیل می‌دهند که نوع اصلی سنگ کلیه است، مفید باشد.
غذاهای کلسیمی مثل شیر، ماست و مقداری پنیر و غذاهای غنی از اگزالات را با هم در طول وعده غذایی بخورید و بنوشید. اگزالات و کلسیم موجود در غذاها به احتمال زیاد قبل از ورود به کلیه‌ها در معده و روده به یکدیگر متصل می‌شوند و همین امر احتمال تشکیل سنگ کلیه را کاهش می‌دهد.
کلسیم دشمن نیست اما اثرات بدی دارد! این به احتمال زیاد به دلیل نام آن و سوء تفاهم است که می‌گویند کلسیم عامل اصلی سنگ‌های کلسیم اگزالات است. در واقع، رژیم غذایی کم کلسیم شانس شما را برای ایجاد سنگ کلیه افزایش می‌دهد.
پس کلسیم رژیم غذایی خود را کاهش ندهید و در عوض سعی کنید سدیم را در رژیم غذایی خود کاهش دهید و غذاهای غنی از کلسیم را با غذاهای غنی از اگزالات ترکیب کنید. مصرف کلسیم توصیه شده برای پیشگیری از سنگ‌های کلسیمی ۱۲۰۰-۱۰۰۰ میلی گرم در روز است (می‌توانید ۳ وعده لبنیات را همراه با وعده‌های غذایی میل کنید تا به این توصیه عمل کرده باشید).
سدیم اضافی باعث از دست دادن کلسیم بیشتر در ادرار می‌شود. سدیم و کلسیم حمل و نقل یکسانی در کلیه دارند، بنابراین اگر غذاهای پر سدیم بخورید نشت کلسیم در ادرار افزایش می‌یابد. بنابراین، یک رژیم غذایی با سدیم بالا می‌تواند شانس شما را برای ایجاد آن سنگ دیگر افزایش بدهد. منابع زیادی از سدیم “پنهان” مثل غذاهای کنسرو شده یا فرآوری شده تجاری و همچنین غذاهای آماده و فست فودهای رستورانی وجود دارد.
شما در اصل با انتخاب غذاهای تازهء کم سدیم،هم به کاهش نشت کلسیم در ادرار و هم در صورت داشتن فشار خون بالا به کنترل فشار خون خود کمک می‌کنید؛ پس حتما مصرف سدیم خود را کاهش بدهید 😊
گوشت قرمز، گوشت اندام‌های داخلی گاو و گوسفند (سیرابی و …) و صدف دارای مقادیر بالایی از یک ترکیب شیمیایی طبیعی به نام پورین هستند. مصرف زیاد پورین منجر به تولید بیشتر اسید اوریک و بار اسیدی بیشتر برای دفع کلیه‌ها و در نتیجه باعث اسیدی شدن ادرار می‌شود. غلظت بالای اسید ادرار هم باعث می‌شود که سنگ‌های اسید اوریکی راحت‌تر تشکیل شوند.
برای جلوگیری از سنگ‌های اسید اوریک، مصرف غذاهای پر پورین مثل گوشت قرمز، گوشت اندام‌های داخلی گاو و گوسفند، آبجو/نوشیدنی‌های الکلی، عصاره گوشت، ساردین و صدف را کاهش دهید. از یک برنامه غذایی سالم پیروی کنید که بیشتر سبزیجات و میوه‌ها، غلات کامل و لبنیات کم چرب داشته باشد. غذاها و نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر را محدود کنید، به ویژه آنهایی که دارای شربت ذرت با فروکتوز بالا هستند. الکل را محدود کنید چون می‌تواند سطح اسید اوریک خون را افزایش دهد و همچنین از رژیم‌های غذایی کوتاه مدت اجتناب کنید. کاهش پروتئین حیوانی و مصرف بیشتر میوه‌ها و سبزیجات به کاهش اسیدیته ادرار کمک و احتمالا به کاهش تشکیل سنگ اسید اوریک کمک می‌کند.
ویتامین‌های B که شامل تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، B6 و B12 هستند، برای افراد مبتلا به سنگ کلیه مضر نیستند. در واقع، بعضی از مطالعات نشان داده که B6 ممکن است در واقع به افرادی که اگزالات ادرار بالایی دارند کمک کند. با این حال، بهتر است برای مشاوره در مورد استفاده از ویتامین C، ویتامین D، روغن کبد ماهی یا سایر مکمل‌های معدنی حاوی کلسیم با متخصص مراقبت‌های بهداشتی یا متخصص تغذیه خود مشورت کنید چون بعضی از آنها می‌توانند شانس تشکیل سنگ را در بعضی افراد افزایش بدهند.
۱. مقدار زیادی مایعات بنوشید: ۳-۲ لیتر در روز
۲. غذاهای با محتوای اگزالات بالا را محدود کنید
اسفناج، خیلی از انواع توت‌ها، شکلات، سبوس گندم، آجیل، چغندر، چای و ریواس باید از رژیم غذایی شما حذف شوند.
۳. کلسیم غذایی کافی بخورید
۴. از مصرف مکمل‌های کلسیم اضافی خودداری کنید
۵. مقدار متوسطی پروتئین مصرف کنید
۶. از مصرف زیاد نمک خودداری کنید
۷. از مصرف دوزهای بالای مکمل‌های ویتامین C خودداری کنید
منبع: Kidney.org
