مثانه فلج (که گاهی اوقات مثانه فلج یا بدون انقباض نیز نامیده میشود) به مثانهای گفته میشود که عضلاتش به طور کامل منقبض نمیشوند. این امر دفع ادرار را سخت میکند.
وقتی مثانه پر از ادرار میشود و کشیده میشود، معمولا دو سیگنال به نخاع میفرستد:
- یک سیگنال حسی که در شما تمایل به دفع ادرار ایجاد میکند
- یک سیگنال حرکتی که باعث انقباض عضلات مثانه میشود
شخصی که مثانه فلج دارد ممکن حس کند که باید ادرار کند، اما قادر به این کار نیست زیرا عضلات مثانهاش منقبض نمیشود. در نتیجه، ممکن است مثانه از ادرار لبریز شود که این امر نیز باعث نشت ادرار و ناراحتی فرد میشود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مثانههای فلج و نحوه درمان آنها ادامه مطلب را بخوانید.
علائم مثانه فلج
علامت اصلی مثانه فلج چکیدن ادرار از مثانه است. این مشکل «بیاختیاری ادرار سرریز» نام دارد. وقتی این اتفاق میافتد، فرد مرتبا دچار نشتی ادرار میشود، اما مثانه او هرگز به طور کامل تخلیه نمیشود. پر بودن دائمی مثانه نیز ممکن است باعث ناراحتی فرد شود. با این حال، بسته به علل زمینهای موجود، برخی از افرادی که مثانه فلج دارند کشش زیادی در دیواره مثانه خود احساس نمیکنند.
علت مثانه فلج
چندین مورد میتواند باعث فلج شدن مثانه شوند، از جمله این موارد عبارتند از: بیماریهای عصبی، آسیبها یا انسداد.
بیماریهای عصبی
هر بیماری که به اعصاب حسی موضعی که از مثانه به نخاع میروند آسیب برساند، میتواند باعث فلج شدن مثانه شود. معمولا بیماریهایی که قسمت تحتانی نخاع یا اعصاب آمده از نخاع را تخریب میکنند باعث فلج شدن مثانه میشوند. برخی از بیماریهایی که میتوانند مثانه فلج ایجاد کنند عبارتند از:
- اسپینا بیفیدا (مهره شکافدار)
- نوروپاتی دیابتی
- مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)
آسیب
آسیب به دیواره مثانه یا نخاع نیز میتواند منجر به فلج شدن مثانه شود.
این آسیبها میتواند ناشی از موارد بسیاری باشد:
- صدمات تروماتیک، مانند سقوط یا برخورد سخت با مثانه
- زایمان واژینال طولانی یا دشوار
- جراحی لگن
انسداد
وجود هر نوع انسداد در مثانه نیز ممکن است انقباض مثانه را دشوار کند. وقتی چنین اتفاقی میافتد، حتی اگر مثانه منقبض شود، ادرار نمیتواند از مثانه خارج شود.
اگر این اتفاق برای مدت طولانی به طور مکرر برایتان رخ دهد، عضلات مثانه شما کشیده میشوند و در نتیجه احساس پر شدن مثانه برایتان دشوارتر میشود.
برخی از دلایل رایج انسداد مثانه عبارتند از:
- بزرگ شدن پروستات
- تومور لگن
- تنگی مجرای ادرار
تشخیص مثانه فلج
اگر فکر میکنید مثانه فلج دارید، با پزشک خود ملاقات کنید. آزمایشاتی برای تشخیص مثانه فلج وجود دارد، از جمله:
- سیستومتروگرام: این آزمایش اندازه مثانه شما، میزان فشاری که دیواره عضلانی آن میتواند تولید کند، و درجه تخلیه آن را نشان میدهد. مثانههای فلج بزرگتر هستند و فشار زیادی ایجاد نمیکنند.
- الکترومیوگرام: این آزمایش تونوس عضله مثانه و توانایی انقباض آن را آزمایش میکند. مثانه فلج تونوس و توانایی انقباض ندارد.
- سونوگرافی: این آزمایش تصویربرداری، مقدار ادرار باقیمانده در مثانه پس از تلاش برای دفع ادرار را نشان میدهد. مثانه فلج همچنان مقدار زیادی ادرار در خود دارد.
- اسکن MRI لگن: این آزمایش تصویربرداری به پزشک کمک میکند تا هرگونه آسیب به نخاع یا اعصاب اطراف نخاع را بررسی کند.
درمان مثانه فلج
در بیشتر موارد، هیچ درمانی برای مثانه فلج وجود ندارد. در عوض، برنامه درمانی روی دفع ادرار از مثانه به روشهای دیگر متمرکز است تا بدین ترتیب بتوانیم از بروز عوارض احتمالی جلوگیری کنیم.
درمان غیرجراحی
پزشک ممکن است استفاده از کاتتر را پیشنهاد کند. کاتتر یک لوله انعطافپذیر است که وارد مثانه میشود تا ادرار را خارج کند. باید چهار تا هشت بار در روز از کاتتر استفاده کنید. پزشک میتواند به شما یاد بدهد که چگونه به تنهایی این کار را در خانه انجام دهید.
علاوه بر این، ایجاد یک سری تغییر در سبک زندگی میتواند به کاهش میزان تولید ادرار کمک کند. به عنوان مثال، پرهیز از نوشیدنیهای گازدار و قهوه میتواند تعداد دفعات استفاده از کاتتر در طول روز را کاهش دهد.
برای کنترل «بیاختیاری ادرار سرریز شده» میتوانید لباس زیر جاذب بپوشید.
درمان جراحی
اگر سایر روشهای درمانی موثر واقع نشدند یا نمی توانید از کاتتر استفاده کنید، ممکن است پزشک درمان های جراحی را به شما توصیه کند، از جمله:
- کاتتر سوپراپوبیک: یک کاتتر دائمی است که از طریق پوست وارد مثانه میشود. این کاتتر به یک کیسه متصل است که این کیسه باید مرتبا خالی شود.
- تغییر مسیر ادرار: این روش مسیر جدیدی برای خروج ادرار از بدن ایجاد میکند. مسیر ادرار تغییر داده میشود و ادرار باید از سوراخی که روی شکم ایجاد شده خارج شود و وارد کیسهای شود که در صورت لزوم باید آن را تخلیه کنید.
- سیستوپلاستی: این روش از بافتهای اطراف برای بزرگ کردن مثانه استفاده میکند. این کار باعث میشود که مثانه ادرار بیشتری در خود نگه دارد، یعنی دفعات استفاده از کاتتر در روز کاهش مییابد. این کار میتواند به کاهش «بیاختیاری ادرار سرریزشده» نیز کمک کند.
عوارض مثانه فلج
اگر مثانه فلج درمان نشود، عوارض زیادی به دنبال خواهد داشت. علت بروز این عوارض تجمع ادرار راکد است که با گذشت زمان میتواند مقدار زیادی باکتری در خود جای دهد.
عوارض احتمالی عدم درمان مثانه فلج عبارتند از:
- عفونت مثانه
- عفونت کلیه
- آسیب دیدن کلیه بخاطر برگشت ادرار به آنها
- نارسایی کلیه
رویارویی با بیماری مثانه فلج
داشتن مثانه فلج ناراحتکننده است، چرا که درمانی برای آن وجود ندارد. با این حال، پزشک میتواند در کنترل شرایط و تخلیه مثانه به شما کمک کند. اگرچه ممکن است مدتی طول بکشد تا به این شرایط عادت کنید، اما به گفته بسیاری از کسانی که از کاتتر استفاده میکنند، با گذشت زمان خودتان به تنهایی میتوانید خیلی راحت از کاتتر استفاده کنید.
اگر نمیتوانید از کاتتر استفاده کنید، با پزشک خود در مورد گزینههای درمان جراحی صحبت کنید.