چرا ادرار کدر می‌شود؟

اگر ادرار شما کدر است، ممکن است به معنای وجود مشکلی در دستگاه ادراری‌تان باشد و در حالی که معمولاً گویای یک مساله اورژانس پزشکی نیست، می‌تواند ناشی از یک مشکل جدی پزشکی باشد، مثل:

  • کم آبی بدن
  • عفونت‌ها
  • مشکلات کلیوی
  • بعضی بیماری‌های مزمن

 

علل شایع کدر شدن ادرار

۱. کم آبی بدن

ادرار تیره و کدر اغلب به دلیل کم آبی بدن است که زمانی اتفاق می‌افتد که بیشتر از مقداری که آب دریافت می‌کنید، آب بدن‌تان از دست می‌رود. این مشکل در کودکان خردسال، افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن شایع‌تر است، اما ممکن است برای هرکسی اتفاق بیفتد. خیلی از بزرگسالان سالم صبح‌ها و بعد از ورزش شدید دچار کم آبی خفیف می‌شوند.

وقتی کم آب هستید، بدن شما به اندازه‌ای که بتواند آب ذخیره می‌کند و در همین اوقات است که ادرار شما بسیار غلیظ شده و تیره‌تر از حد معمول به نظر می‌رسد.

علائم کم آبی قابل توجه شامل موارد زیر است:

  • ادرار بسیار تیره یا کدر
  • تشنگی شدید
  • تکرر ادرار
  • در نوزادان، پوشک خشک
  • دهان خشک
  • سرگیجه
  • سردرد
  • گیجی

دلایل متداول کدر شدن ادرار | دکتر مهری مهراد، اورولوژیست

موارد خفیف کم آبی بدن، مثل مواردی که در صبح‌ها اتفاق می‌افتد، می‌توانند در خانه درمان شوند، مثلا با افزایش مصرف آب برای چند ساعت.

اگر کودک شما مبتلا به استفراغ یا اسهال است، با پزشک خود در مورد بهترین روش درمان او صحبت کنید. کودکان بیمار باید به دقت تحت نظر باشند و اغلب می‌شود آنها را با یک محلول آبرسانی بدون نسخه حاوی آب و الکترولیت درمان کرد.

موارد شدید کم آبی بدن یا مواردی که با درمان خانگی بهبود نمی‌یابند نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند.

۲. عفونت مجاری ادراری

عفونت‌های دستگاه ادراری (UTIs) که در هر نقطه از دستگاه ادراری رخ می‌دهند، یکی از علل شایع ادرار کدر است. آنها می‌توانند مجرای ادرار، مثانه، حالب و کلیه‌ها را تحت تاثیر قرار دهند.

عفونت ادراری در زنان شایع‌تر از مردان است چون مجرای ادرار کوتاه‌تری دارند که به راحتی توسط باکتری‌های واژن و مدفوع آلوده می‌شود.

UTI زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌ها خارج از کنترل رشد کنند و بدن شما گلبول‌های سفید خون را برای مبارزه با آنها می‌فرستد. این سلول‌ها اغلب از طریق ادرار دفع و در اثر مخلوط شدن با ادرار، آن را کدر یا شیری ‌رنگ می‌کنند.

سایر علائم UTI عبارتند از:

  • نیاز شدید یا مداوم به ادرار کردن
  • ادرار کدر، شیری، قرمز، صورتی یا قهوه‌ای‌رنگ
  • ادرار غلیظ یا بدبو
  • احساس سوزش هنگام ادرار کردن
  • کمردرد کم یا متوسط
  • احساس نیاز به ادرار کردن، اما ادرار کردن به مقدار کم
  • درد لگن در زنان

UTI نیاز به درمان فوری با آنتی بیوتیک دارد و گرچه معمولاً به راحتی قابل درمان است، در صورت درمان نشدن می‌تواند به عفونت‌های جدی تبدیل شود. UTI درمان نشده می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

  • آسیب کلیه
  • عفونت‌های مداوم
  • عوارض بارداری
  • سپسیس (عفونت خون تهدید کننده زندگی)

کدر شدن ادرار | دکتر مهری مهراد، اورولوژیست

۳. واژینیت در بانوان

ادرار کدر گاهی اوقات به دلیل نوعی واژینیت یا عفونت واژن ایجاد می‌شود که شامل انواع زیر است:

  • واژینوز باکتریال
  • عفونت قارچی
  • تریکومونیازیس

واژینوز باکتریایی و سایر عفونت‌ها زمانی اتفاق می‌افتند که تعداد باکتری‌ها، قارچ‌ها یا سایر ارگانیسم‌ها در بدن زیاد باشند.

یک واژن سالم به طور معمول تعادل ظریف باکتری‌های خوب را حفظ می‌کند. اما در شرایط خاصی که این تعادل از بین می‌رود منجر به رشد بیش از حد باکتری‌های ناسالم و تغییر در شیمی واژن به نام واژینوز باکتریایی می‌شود.

علت کدر شدن ادرار در واژینیت اینست که گلبول‌های سفید خون یا ترشحات با ادرار مخلوط می‌شوند.

سایر علائم واژینیت عبارتند از:

  • خارش، درد یا سوزش در داخل یا اطراف واژن
  • ترشح آبکی غیر طبیعی
  • ترشحات بدبو
  • بوی ماهی مانندی که بعد از رابطه جنسی بدتر می‌شود
  • ترشحات زرد، سبز، خاکستری یا پنیر مانند
  • سوزش هنگام ادرار کردن

درمان واژینیت بستگی به عامل ایجاد آن دارد. واژینوز باکتریایی و تریکومونیازیس با آنتی‌بیوتیک و عفونت‌های قارچی با داروهای ضد قارچ درمان می‌شوند.

عدم درمان واژینیت ممکن است خطر ابتلا به عفونت‌های مقاربتی را افزایش دهد.

۴. سنگ کلیه

سنگ کلیه رسوبات غیرطبیعی مواد معدنی و نمک است که در داخل دستگاه ادراری تشکیل می‌شوند و می‌توانند آنقدر بزرگ شوند که درد زیادی ایجاد کنند.

سنگ‌های کلیه همچنین می‌توانند در داخل مجرای ادراری جا بگیرند و باعث عفونت و انسداد شوند. ادرار کدر ممکن است نشانه این باشد که شما سنگ کلیه دارید یا اینکه سنگ کلیه منجر به عفونت شده است.

علائم سنگ کلیه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

  • درد شدید زیر دنده‌ها در پهلو یا پشت
  • پخش شدن درد در زیر شکم و کشاله ران شما
  • دردی که بشکل موجی می‌آید
  • درد هنگام ادرار کردن
  • ادرار صورتی، قرمز یا قهوه ای
  • ادرار بدبو

ادرار کدر | دکتر مهری مهراد - متخصص اورولوژی در تهران

اکثر سنگ‌های کلیه بدون درمان خود به خود از بین می‌روند. پزشک می‌تواند به شما داروی ضد درد بدهد تا در حین دفع سنگ از بدن (با نوشیدن مایعات زیاد) راحت‌تر باشید.

سنگ‌های بزرگتر یا سنگ‌هایی که منجر به عفونت می‌شوند ممکن است نیاز به مداخله پزشکی داشته باشند. پزشکان ممکن است سعی کنند سنگ را با استفاده از امواج صوتی بشکنند، یا آن را با جراحی خارج کنند. عفونت‌ها با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شوند.

۵. بیماری کلیوی ناشی از دیابت یا فشار خون بالا

بیشتر موارد بیماری مزمن کلیوی که در مراحلی رخ می‌دهد ناشی از دیابت یا فشار خون بالاست. پیشرفت بیماری مزمن کلیه می‌تواند منجر به نارسایی کلیه شود که زمانی اتفاق می‌افتد که عملکرد کلیه شما به کمتر از ۱۵٪ حد طبیعی برسد.

کلیه‌های شما مسئول فیلتر کردن مواد زائد و مایعات اضافی از بدن هستند. وقتی کلیه‌ها به درستی کار نکنند، مواد زائد تجمع یافته و تعادل ظریف نمک و مواد معدنی در جریان خون مختل می‌شود. از آنجایی که کلیه‌ها مسئول اصلی تولید ادرار هستند، تغییرات در عملکرد آنها می‌تواند ظاهر یا بوی ادرار شما را تغییر دهد.

علائم نارسایی کلیه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

  • تورم، اغلب در پاها، مچ پا و پاها
  • سردرد
  • خارش
  • تهوع و استفراغ
  • خستگی در روز و بی خوابی در شب
  • مشکلات معده، از جمله کاهش اشتها و کاهش وزن
  • گرفتگی عضلات، ضعف یا بی حسی
  • تولید ادرار کم یا بدون ادرار
  • درد یا سفتی در مفاصل شما
  • سردرگمی یا مشکلات شناختی

نارسایی کلیه جدی اما قابل مدیریت و گزینه‌های درمانی آن شامل همودیالیز و پیوند کلیه است. در طی همودیالیز، خون شما از طریق یک فیلتر خارجی که مانند کلیه مصنوعی عمل می‌کند، تصفیه می‌شود.

عفونت‌های مقاربتی و ادرار کدر | دکتر مهری مهراد - اورولوژیست در تهران

۶. عفونت‌های مقاربتی

اینها عفونت‌هایی هستند که می‌توانند در طول تماس جنسی از فردی به فرد دیگر منتقل شوند.

خیلی از بیماری‌های مقاربتی رایج مثل سوزاک و کلامیدیا علائم کمی دارند و مثل سایر عفونت‌ها (واژینیت و UTIs)، گلبول‌های سفید خون به محل عفونت پاسخ می‌دهند. این گلبول‌های سفید با ادرار ترکیب و ظاهری کدر ایجاد می‌کنند.

STI همچنین می‌تواند باعث ترشح غیر طبیعی واژن یا آلت تناسلی شود. خروج ادرار از مجرای ادرار، ممکن است با ترشحات مخلوط شده و کدر شود.

سایر علائم و نشانه‌های احتمالی STI عبارتند از:

  • خارش ناحیه تناسلی
  • سوزش در هنگام ادرار
  • جوش، تاول یا زگیل
  • درد تناسلی
  • درد لگن در زنان
  • درد در حین یا بعد از رابطه جنسی

درمان STI بستگی به نوع آن دارد و آنتی‌بیوتیک‌ها رایج‌ترین روش هستند. بیماری‌های مقاربتی درمان‌نشده در زنان، می‌توانند باعث مشکلات باروری، عفونت‌های جدی لگنی و عوارض بارداری شوند. در مردان، بیماری‌های مقاربتی می‌توانند منجر به عفونت پروستات و سایر اندام‌های دستگاه تناسلی شوند.

۷. دیابت

چون افراد مبتلا به دیابت دارای سطوح بالای غیر طبیعی قند خون هستند، کلیه‌هایشان باید با اضافه کاری این قند را فیلتر کنند. این قند اغلب از طریق ادرار دفع می‌شود.

دیابت بر کلیه‌ها فشار وارد می‌کند و می‌تواند منجر به بیماری کلیوی شود. بیماری کلیوی اغلب با اندازه‌گیری وجود پروتئین‌های خاص در ادرار تشخیص داده می‌شود که ظاهر یا بوی ادرار را تغییر می‌دهند.

دیابت و ادرار کدر | دکتر مهری مهراد

علائم شایع دیابت عبارتند از:

  • تشنگی بیش از حد
  • تکرر ادرار
  • خستگی
  • کاهش وزن
  • کندی بهبودی
  • عفونت‌های مکرر

دیابت نوع ۲ را می‌شود با داروها، رژیم غذایی و کاهش وزن کنترل کرد ولی دیابت نوع ۱ نیازمند انسولین است. خطر آسیب کلیه با کنترل دقیق قند خون کاهش می‌یابد.

۸. رژیم غذایی

این امکان وجود دارد که لبنیات بیش از حد ادرار شما را کدر کند چون محصولات شیر حاوی کلسیم فسفات هستند. کلیه‌ها وظیفه تصفیه فسفر از خون را بر عهده دارند و بنابراین فسفر اضافی در انتها به ادرار می‌رسد.

وقتی فسفر از طریق ادرار دفع شود، فسفاتوری نامیده می‌شود. فسفر موجود در ادرار ممکن است آن را کدر کند که با ادامه یافتن این وضعیت باید به پزشک مراجعه کنید. وجود فسفات در ادرار می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات پزشکی دیگر هم باشد.

۹. مشکلات پروستات در آقایان

مشکلات پروستات، مثل پروستاتیت، می‌تواند باعث کدر شدن ادرار شود. پروستاتیت، التهاب یا عفونت غده پروستات است که در مردان در زیر مثانه قرار دارد. پروستاتیت علل مختلفی دارد، از جمله عفونت و ممکن است به طور ناگهانی (حاد) یا مداوم (مزمن) بروز کند. ادرار کدر ممکن است ناشی از گلبول‌های سفید، چرک یا ترشح آلت تناسلی باشد.

علائم پروستاتیت عبارتند از:

  • درد یا سوزش در هنگام ادرار
  • مشکل در ادرار کردن (دریبل زدن یا تردید)
  • تکرر ادرار به خصوص در شب
  • فوریت ادرار
  • مشاهده خون در ادرار یا انزال
  • درد در شکم، کشاله ران یا کمر
  • درد در اندام تناسلی
  • انزال دردناک
  • علائم شبیه آنفولانزا

درمان پروستاتیت به علت آن بستگی دارد، اما ممکن است شامل آنتی‌بیوتیک‌ها، مسدودکننده‌های آلفا یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) باشد.

بارداری و ادرار کدر | دکتر مهری مهراد - متخصص اورولوژی

۱۰. بارداری

در دوران بارداری، ادرار کدر می‌تواند ناشی از عفونت‌های ادراری، عفونت‌های مقاربتی یا واژینیت باشد و علائم آنها مثل زنان غیرباردار است.

با این حال، از آنجایی که این عفونت‌ها می‌توانند منجر به عوارض بارداری شوند، پیگیری درمان خیلی مهم است. عفونت‌های درمان نشده می‌توانند منجر به وزن کم جنین، زایمان زودرس و سایر عفونت‌های جدی‌تر شوند.

پروتئین موجود در ادرار گاهی نشانه پره‌اِکلامپسی است که یک عارضه خطرناک بارداری است. پروتئین‌ها معمولاً ظاهر ادرار را تغییر نمی‌دهند، اما اگر سطح پروتئین به اندازه کافی بالا باشد، ادرار را کف آلود می‌کند.

اگر باردار و مشکوک به عفونت ادراری یا واژن یا علائم پره اکلامپسی هستید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

 

کلام آخر

دلایل زیادی وجود دارد که باعث می‌شود ادرار شما کدر به نظر برسد. بعضی بی‌ضرر هستند، اما بعضی نیاز به مراقبت پزشکی دارند. اگر این وضعیت بیش از چند روز ادامه داشت، با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید. آزمایش ادرار و خون معمولاً برای تشخیص مورد نیاز است.

 

منبع: Healthline