پزشکان توصیه میکنند که مثانه خود را به طور منظم و تقریباً هر سه ساعت یک بار تخلیه کنید؛ اما همه ما میدانیم که در بعضی شرایط این امکانپذیر نیست و موارد زیادی وجود دارد که بزرگسالان در موقعیتهایی قرار میگیرند که باید ادرار خود را نگه دارند.
در حالی که به تعویق انداختن دفع ادرار برای یک یا دو ساعت هیچ تهدیدی برای سلامتی شما ایجاد نمیکند، ممکن است نگه داشتن ادرار برای مدت طولانی یا عادت کردن به این کار، به بدنتان آسیب برسانید.
یک مثانه سالم میتواند حدود ۲ فنجان ادرار را قبل از اینکه کاملا پر شود در خود نگه دارد و ۱۰-۹ ساعت طول میکشد تا بدن شما ۲ فنجان ادرار تولید کند. این تقریباً تا زمانی است که بتوانید بدون هیچ احتمال آسیبی به اندام هایتان، خود را کنترل کنید.
در بدترین شرایط، مثانه شما ممکن است کشیده شود و تا حتی بیش از ۲ فنجان مایع را در خود نگه دارد. اما اگر به دلایلی از نظر جسمی قادر به ادرار کردن نیستید، یا اگر متوجه شدید که فرزندتان ادرار نمیکند، حق دارید نگران شوید.
این نوشتار به این نگرانیها میپردازد و همچنین به سؤالاتی در همین مورد پاسخ میدهد.
جدول میزان دفع ادرار
نوزاد (۱۲-۰ ماهه)
۳۰-۶۰ سیسی ( ۲-۱ اونس)
۱ ساعت
کودک نوپا (۳-۱ ساله)
۹۰-۱۵۰ سیسی (۵-۳ اونس)
۲ ساعت
کودک (۱۲-۴ ساله)
۲۰۰-۴۲۰ سیسی (۱۴-۷ اونس)
۴-۲ ساعت
بالغ
۵۰۰-۷۰۰ سیسی (۲۴-۱۶ اونس)
۹-۸ ساعت (هر ساعت ۶۰ سیسی /۲ اونس)
در مورد مثانه / مثانه چیست؟
مثانه شما اندامی قابل انبساط است و فرآیند تخلیه آن بی شباهت به انقباض عضلانی نیست. دو لوله به نام حالب، ادرار تصفیه شده را از کلیهها پایین میآورند و به مثانه میرسانند. وقتی که مثانه حاوی ۷۰۰-۵۰۰ سیسی مایع باشد، باصطلاح پُر است.
تحقیقات به ما میگوید که مثانه یک خط ارتباط مستقیم با مغز دارد و پر از گیرندههایی است که به مغز پیام میدهند مثانه شما چقدر پر است.
اساساً یک “خط نامرئی پر شدن” در مثانه شما وجود دارد که وقتی ادرار به آن نقطه میرسد، مغز سیگنالی دریافت میکند و به شما فرمان میدهد که باید ادرار کنید. این زمانی اتفاق میافتد که مثانه شما فقط در حد یک چهارم پر باشد.
وقتی برای اولین بار میل به ادرار کردن را احساس میکنید، احتمالاً مثانه شما زمان زیادی تا پر شدن کامل دارد و وقتی که پر میشود، ماهیچههای اطراف آن منقبض میشوند تا از نشت ِپیش از دفع ادرار جلوگیری کنند.
عوارض و سایر مشکلات سلامتی مثانه میتواند منجر به شرایطی مثل بی اختیاری، مثانه بیش فعال و احتباس ادرار شود. این شرایط زمانی که بیش از ۵۰ سال سن دارید، شایعتر است.
خطرات نگه داشتن ادرار!
خطرات نگه داشتن ادرار بیشتر به صورت تجمعی است و نگه داشتن ادرار به مدت شش ساعت در طول یک سفر جادهای، احتمالاً به شما آسیبی طولانی مدت نخواهد زد.
اما اگر دائماً نیاز به ادرار کردن را نادیده میگیرید، ممکن است دچار عوارض شوید!
در اینجا به بعضی از خطرات نگه داشتن ادرار اشاره میکنیم:
اگر مثانه خود را به اندازه کافی تخلیه نکنید، یا چند روز بدون تخلیه کامل آن سپری کنید، میتواند منجر به عفونت دستگاه ادراری (UTI) شود.
اگر از روی عادت ادرار خود را نگه میدارید، مثانه شما شروع به آتروفی میکند و با گذشت زمان ممکن است دچار بیاختیاری شوید.
وقتی ادرار خود را به مدت ۱۰ ساعت یا بیشتر نگه میدارید، ممکن است دچار احتباس ادراری شوید، به این معنا که ماهیچههای مثانه نمیتوانند شل شوند و به شما اجازه ادرار کردن بدهند (حتی در زمان لازم).
در موارد بسیار نادر، نگه داشتن ادرار میتواند حتی باعث ترکیدن مثانه شود.
آیا نگه داشتن ادرار میتواند منجر به مرگ شود؟
احتمال مرگ در اثر نگه داشتن ادرار، خیلی خیلی کم است و حتی ممکن است بعضی از پزشکان بگویند چنین احتمالی اصلا وجود ندارد. چون، مثانه شما خیلی قبل از اینکه در معرض خطر فیزیکی قرار بگیرید، به طور غیرارادی خود را خلاص میکند.
در سناریوهای نادر، یک فرد ممکن است ادرار خود را آنقدر نگه دارد که وقتی بخواهد ادرار کند، قادر به انجام آن نباشد. این میتواند منجر به ترکیدن مثانه شود. اگر مثانه شما ترکید، فورا به مراقبتهای پزشکی نیاز دارید؛ چون ترکیدن مثانه یک وضعیت خطرناک است.
وقتی روزها دائما ادرار خود را نگه میدارید، بدن خود را در معرض باکتریهای مضری قرار میدهید که قرار بوده با جریان ادرار آزاد شوند. این میتواند منجر به عفونت ادراری و انواع عوارض از جمله سپسیس شود (که باز هم این استثناست نه قاعده).
معمولاً چند بار در یک روز نیاز به دفع ادرار است؟
تعداد دفعات طبیعی ادرار در افراد مختلف خیلی متفاوت است و به میزان مایعاتی که در روز مینوشید بستگی دارد.
نوزادان و کودکان مثانه کوچکتری دارند، بنابراین باید مثانه خود را بیشتر تخلیه کنند. نوزادان معمولاً شش تا هشت پوشک را در روز مرطوب میکنند، اما میتوانند خیلی بیشتر از آن ادرار کنند.
ممکن است به نظر برسد که کودکان نوپا بیشتر ادرار دفع میکنند، مخصوصاً در طول آموزش توالت رفتن که ممکن است نیاز داشته باشند روزانه مثانه خود را ۱۰ بار یا بیشتر خالی کنند.
وقتی که بالغ می شوند، باید حدود شش تا هفت بار در روز به توالت بروند. با این وجود، توالت رفتن بین ۱۰- ۴ مرتبه در روز هم طبیعی است.
داروها و شرایط خاص میتوانند بر دفعات دفع ادرار تأثیر بگذارند!
بعضی از داروها، مثل دیورتیکها (داروهای مُدر برای فشار خون بالا)، میتوانند باعث شوند نیاز به دفع مکرر ادرار پیدا کنید. شرایط پزشکی مثل دیابت، بارداری و کم خونی داسی شکل هم میتواند منجر به نیاز به دفع بیشتر شود.
کم آبی بدن!
اگر مدتی است که احساس نیاز به ادرار نکردهاید، ممکن است دچار کم آبی شده باشید. این حالت زمانی اتفاق میافتد که بدن شما بیش از مقدار دریافتی، مایعات از دست میدهد. وقتی مایعات بیش از حد از دست برود، عملکرد بدن شما تحت تأثیر قرار میگیرد. علائم کم آبی بدن میتواند شامل موارد زیر باشد:
سرگیجه، تکرر ادرار، ادرار قهوه ای یا زرد تیره و خشکی دهان
مسائلی که ممکن است بر توانایی ادرار کردن تأثیر بگذارد
گاهی اوقات ممکن است بخواهید ادرار کنید اما در انجام این کار مشکل داشته باشید. شرایط خاصی میتواند بر توانایی ادرار کردن شما تأثیر بگذارد که عبارتند از:
وجود یک انسداد که از تخلیه مثانه جلوگیری میکند (احتباس ادرار)
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر در ادرار کردن مشکل دارید، باید به پزشک اورولوژیست مراجعه کنید؛ چون این علامتی نیست که سعی کنید با آن کنار بیایید.
اگر عملکرد مثانه شما به هر طریقی به خطر افتاده، میتواند نشانهای از یک مشکل اساسی دیگر باشد. برای رفع مشکل ادرار کردن، مدت زیادی منتظر نمانید. بعد از ادامه یافتن علائم به اندازه ۳۶-۴۸ ساعت ، باید به دنبال یک تشخیص حرفهای باشید.
نگرانی در مورد کودکان خردسال
تشخیص اینکه چه زمانی کودک شما در ادرار کردن مشکل دارد میتواند سختتر باشد. به خصوص در مرحله نوزادی یا نوپایی، کودک شما نمیتواند شما را در مورد آنچه در بدنش میگذرد مطلع کند.
احتمالاً پزشک اطفال به شما خواهد گفت که تعداد پوشکهای مرطوبی که روزانه کودکتان تولید میکند را بشمارید. اگر کمتر از ۴ پوشک خیس در روز باشد، لازمست با پزشک اطفال خود تماس بگیرید. همچنین به رنگ ادرار کودک خود توجه کنید. رنگ آن باید شفاف تا زرد روشن باشد. ادرار کهربایی تیره یا تیرهتر از آن، میتواند نشاندهنده کمبود آب بدن کودک باشد. به خصوص در ماههای تابستان مراقب کم آبی نوزادان و کودکان نوپا باشید.
نتیجه
نگه داشتن ادرار میتواند فقط در شرایط اضطراری انجام بگیرد و بدانید که بر اثر نگه داشتن ادرار در شرایط خیلی نادر مرگی صورت نمیگیرد.
به عنوان یک قاعده کلی، هر زمان که هوس کردید به توالت بروید و مثانه خود را کاملا خالی کنید؛ در این مورد شتابزده رفتار نکنید.
بعضی شرایط پزشکی وجود دارد که میتواند ادرار کردن را دردناک، ناراحت کننده یا حتی غیرممکن کند. اگر در ادرار کردن مشکل دارید، باید ظرف یک یا دو روز بعد از شروع علائم خود، به پزشک مراجعه کنید.