نشت ادرار هنگام سرفه وضعیتی پزشکی است که به نام بیاختیاری استرسی (SUI) شناخته میشود و زمانی رخ میدهد که ادرار به دلیل افزایش فشار شکمی از مثانه به بیرون نشت میکند. هر زمان که فشار به حدی افزایش یابد که از فشار لازم برای نگه داشتن ادرار در داخل مثانه شما بیشتر شود، ممکن است باعث نشتی شود. فعالیتهای باعث ایجاد این فشار اضافی عبارتند از:
سرفه کردن
عطسه کردن
خندیدن
خم شدن
بلند کردن اجسام
پریدن
این با انواع دیگر بیاختیاری ادرار، مثل بیاختیاری فوریتی، که در اثر انقباض غیرطبیعی ِمثانه ایجاد میشود، متفاوت است.
به طور کلی، بیاختیاری استرسی زمانی رخ میدهد که فقط مقدار کمی ادرار به بیرون نشت کند. اگر مثانه شما به طور کامل بدون کنترل شما تخلیه میشود، پس این یک مشکل پزشکی متفاوت است. بیاختیاری استرسی فقط به این معناست که وقتی نوعی “استرس” اضافه بر مثانه وجود دارد، باعث میشود دچار کمی نشت ادرار شود. این وضعیت میتواند به شدت بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد و باعث شود وی از فعالیتهایی که معمولاً از آنها لذت میبرد اجتناب کند.
علل بیاختیاری استرسی
بیاختیاری استرسی در زنان بیشتر از مردان است. حدود ۱۳٪ از زنان بین ۴۴-۱۹ سال به این نوع بیاختیاری مبتلا میشوند، در حالیکه ۲۲٪ از زنان ۶۴-۴۵ ساله به این عارضه مبتلا هستند.
و در حالیکه نشت ادرار فقط برای زنان اتفاق نمیافتد، اما برای بسیاری از مادران یک بیماری رایج است چون عضلات مثانه و عضلات اطراف مثانه میتوانند در اثر استرس بارداری و زایمان ضعیف شوند. بروز کلی بیاختیاری استرسی در زنانی که زایمان کردهاند ۸٪ بیشتر است. و زنانی که زایمان طبیعی (واژینال) داشتهاند، در مقایسه با زنان سزارینی دو برابر بیشتر در معرض بیاختیاری استرسی قرار دارند.
عوامل مختلفی میتوانند باعث بیاختیاری استرسی شوند که برای زنان، شایعترین علت، بارداری و زایمان است. مردان ممکن است پس از پروستاتکتومی دچار بیاختیاری استرسی شوند؛ در حالیکه چاقی هم خطر نشت را افزایش میدهد.
سایر عوامل خطر برای بیاختیاری استرسی ادرار عبارتند از:
بیاختیاری استرسی قابل کنترل است و اولین کاری که باید انجام دهید این است که با پزشک خود ملاقات و در مورد فیزیوتراپی برای تقویت کف لگن صحبت کنید. به خصوص برای زنانی که زایمان کردهاند، تقویت کف لگن کلیدی برای بهبود کنترل مثانه است.
درمان کف لگن
در برخی از کشورها، درمان کف لگن بخشی از مراقبتهای معمول زنان بعد از بچهدار شدن است و با این حال، این درمان چیزی نیست که بیشتر مادران در مورد آن آموزش دیده باشند؛ اما بهترین راه پیشگیری است، بنابراین اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید، با پزشک خود در مورد روشهایی صحبت کنید که میتوانید با خیال راحت کف لگن خود را در طول بارداری و در دوران پس از زایمان حفظ و تقویت کنید.
حتی اگر سالهای باروری خود را پشت سر گذاشتهاید، خبر خوب اینست که برای تقویت کف لگن هرگز دیر نیست. مثانه در واقع توسط شبکه پیچیدهای از عضلات پشتیبانی میشود و علیرغم سنوسالتان این ماهیچهها را میشود تقویت کرد. برای زنان مبتلا به بیاختیاری استرسی، ماهیچههایی که کف لگن را بالا نگه میدارند، بهویژه عضلات بالابرنده (LA)، به طور کلی ضعیف میشوند. فیزیوتراپی برای SUI روی تقویت عضله LA برای بهبود کنترل مثانه تمرکز دارد. اساساً، بیماران کنترل و سفت کردن ماهیچههایی را که هنگام نگه داشتن ادرار استفاده میشوند، تمرین میکنند: به این ترتیب که بطور منظم ماهیچهها را در طی چند هفته و چند ماه منقبض و منبسط میکنند.
سایر درمانها
سایر گزینههای درمانی شامل استفاده از مخروط واژینال برای حمایت از مثانه و همچنین دارویی است که ممکن است بیاختیاری را تسکین دهد.
وقتی بیاختیاری استرسی خیلی شدید است، جراحی توصیه میشود. یک مطالعه نشان داد که تا ۸۰ سالگی ممکن است تا ۲۰٪ از زنان به دلیل بیاختیاری استرسی یا افتادگی اندام لگن به جراحی نیاز داشته باشند. امروزه زنان بیشتری نسبت به قبل برای درمان SUI تحت عمل جراحی قرار میگیرند.
چشمانداز بیاختیاری استرسی
اگر بیاختیاری استرسی دارید، بدانید که این بیماری خیلی شایع و قابل کنترل است و در صورت ابتلا به آن، میتوانید نکات زیر را امتحان کنید:
از صحبت کردن در مورد وضعیت خود با پزشک خود نترسید. خیلی از مردم گزینههای درمانی را نادیده میگیرند چون خجالت میکشند با پزشک خود صحبت کنند. در حالیکه صحبت کردن در مورد آن میتواند منجر به بهبود وضعیت شما شود.
مثل یک روال معمول توالت رفتن عادی، آموزش تخلیه مثانه هم در فواصل منظم و معین، مثلا هر دو تا سه ساعت، میتواند به شما در کاهش بروز نشت کمک کند.
تمرینات قدرتی را به برنامه تمرینی خود اضافه کنید چون به تقویت کل بدن شما کمک میکند. فقط مطمئن شوید که با یک مربی شخصی خبره کار کنید که بتواند شما را برای تمرینات مناسب تحت نظر داشته باشد.
مصرف کافئین را کم کنید. کافئین مایعات را از بدن شما دفع میکند و باعث میشود که شما بیشتر ادرار کنید. اگر نمیتوانید قهوه را به طور کامل ترک کنید، حداقل آن را کم کنید و همیشه قبل از خروج از خانه حتما مثانه خود را خالی کنید.