با افزایش سن، تغییرات قابل توجهی در سلامت اورولوژی زنان رخ می‌دهد که برای آنها غیرعادی نیست. به عنوان مثال، زنی که قبلاً هرگز بی‌اختیاری ادرار را تجربه نکرده، احتمالاً موقع خنده یا سرفه از نشت غیر ارادی ادرار گیج و خجالت‌زده خواهد شد. افزایش سن به تنهایی می‌تواند برای مردان و زنان گیج کننده، طاقت‌فرسا و دشوار باشد و به نظر می‌رسد تغییرات غیرمنتظره‌ای در بدن آنها، به بدتر شدن این شرایط دامن می‌زند.

ما می‌دانیم که این تغییرات چقدر می‌تواند آزار دهنده و خسته‌کننده باشد، بنابراین می‌خواهیم این نوشتار را به توضیح تغییرات اورولوژی زنانه که با افزایش سن رخ می‌دهد، اختصاص دهیم؛ با این امید که به زنان کمک کند تا برای تغییراتی که ممکن است در آینده تجربه کنند، آماده شوند.

علل تغییرات اورولوژی در زنان

با شروع این تغییرات در حدود ۴۰ سالگی، زنان متوجه تغییرات کلیدی در بدن خود می‌شوند که معمولاً شروع دوره قبل از یائسگی است و گذار یائسگی را نشان می‌دهد. این مرحله معمولاً حدود هفت سال طول می‌کشد و ممکن است باعث گرگرفتگی، اختلال در خواب، بدخلقی، درد هنگام رابطه جنسی یا احساس افسردگی شود.

در دوران پیش از یائسگی دو هورمون پروژسترون و استروژن دچار تغییر زیادی شده و زنان احتمالا دچار افزایش وزن هم می‌شوند. ۱۲ ماه بعد از پایان آخرین قاعدگی یک زن، شروع یائسگی است.

شروع یائسگی همچنین باعث افزایش فشار خون می‌شود و زنان را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت قرار می‌دهد. به عبارت ساده، تغییراتی که یک زن در دوران پیش از یائسگی و بعد از آن تجربه می‌کند، می‌تواند تأثیر زیادی بر سلامت اورولوژی او داشته باشد.

برای زنان مسن غیر معمول نیست که مشکلات مثانه و کلیه را تجربه کنند و یا متوجه علائم مرتبط با عفونت‌های دستگاه ادراری (UTI)، بی‌اختیاری ادرار (UI)، مثانه بیش فعال (OAB)، سنگ کلیه و در بعضی موارد بیماری مزمن کلیوی (CKD) شوند.

مشکلات مثانه و عفونت‌های دستگاه ادراری در زنان مسن

در حالی که زنان در هر سنی ممکن است دچار عفونت دستگاه ادراری شوند، این یکی از شایع‌ترین تغییرات اورولوژی زنانه است که بعد از یائسگی رخ می‌دهد. همانطور که قبلا ذکر شد، یائسگی مقدار استروژن و پروژسترون را که بدن شما به طور طبیعی تولید می‌کند کاهش می‌دهد. علاوه بر این، مقادیر کمتر استروژن اجازه می‌دهد تا باکتری‌های بد بیشتری رشد کنند که به طور بالقوه باعث عفونت سیستم ادراری می‌شوند.

این عفونت که می‌تواند در هر بخشی از دستگاه ادراری رخ دهد، معمولا در دستگاه ادراری تحتانی ایجاد می‌شود. اگر یک زن دو بار یا بیشتر در طول شش ماه یا سه بار یا بیشتر در طول یکسال دچار عفونت شود، عفونتش از نوع عود کننده در نظر گرفته می‌شود. در حالی که عفونت‌های ادراری می‌توانند خسته کننده باشند، راه‌هایی برای پیشگیری از آنها وجود دارد.

نوشیدن آب فراوان بهترین راه برای پیشگیری از عفونت ادراری است. هیدراته ماندن به دفع باکتری‌ها از دستگاه ادراری کمک می‌کند و خطر ابتلا به عفونت دستگاه ادراری را کاهش می دهد. برای عفونت‌های ادراری مکرر، زنان می توانند موارد زیر را انجام دهند:

• مصرف آنتی بیوتیک: به طور معمول، برای مبارزه با باکتری ها مصرف یک هفته آنتی بیوتیک توسط پزشک تجویز می‌شود. با این حال، پزشک شما ممکن است آنتی بیوتیک‌های طولانی مدت و با دوز کم را برای مبارزه با عفونت‌های ادراری عود کننده توصیه کند.
• انجام آزمایش ادرار: برای زنانی که از عفونت ادراری مکرر رنج می‌برند، پزشک ممکن است برای تشخیص علت عفونت آزمایش ادرار مکرر در خانه را درخواست کند.
• نوشیدن آب زغال‌اخته: در حالی که آب زغال اخته برای کاهش خطر عفونت ثابت نشده، اسیدیته آن می‌تواند پتانسیل رشد باکتری‌ها را کاهش دهد.
• استروژن درمانی واژینال: برای زنانی که با عفونت ادراری مکرر یائسه می‌شوند، درمان با استروژن واژینال ممکن است توصیه شود. با پزشک خود در مورد این نوع درمان صحبت کنید تا معلوم شود آیا برای شما مناسب هست یا خیر.

بی‌اختیاری ادرار در زنان مسن

بی‌اختیاری ادرار (UI) همان نشت غیر ارادی ادرار است که پنج نوع مختلف دارد:

1. بی‌اختیاری استرسی: که ناشی از فشار آمدن به مثانه در هنگام خنده، سرفه، عطسه یا ورزش است.
2. بی‌اختیاری سرریز: به معنی چکیدن مداوم ادرار است در حالیکه مثانه خالی نمی‌شود.
3. بی‌اختیاری فوری: ناشی از احساس نیاز ناگهانی به ادرار کردن و به دنبال آن نشت غیر ارادی ادرار است.
4. بی‌اختیاری عملکردی: نشت غیر ارادی ادرار به دلیل اختلالات جسمی یا ذهنی است.
5. بی‌اختیاری مختلط: ترکیبی از انواع مختلف بی اختیاری ادرار است.

بی‌اختیاری استرسی شایع‌ترین نوع بی‌اختیاری، به ویژه در زنان جوان‌تر است. در زنان سالخورده، معمولاً مثانه بیش فعال (OAB) شایع است که در ادامه بیشتر به آن می‌پردازیم.

متأسفانه، خیلی از زنان تصمیم می‌گیرند علائم بی‌اختیاری ادرار را تحمل کنند و بنابراین تصمیم می‌گیرند سبک لباس پوشیدن و زندگی خود را برای پنهان کردن آن تغییر دهند. در واقع، یک نظرسنجی در سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد که ۶۰٪ از زنان بین ۸۰-۵۰ سال که ادعا می‌کردند علائم عفونت دارند، به پزشک مراجعه نکرده بودند. در عوض، تصمیم گرفته بودند برای پنهان کردن علائم خود از پد یا لباس زیر تخصصی و لباس‌های تیره استفاده کنند.

عفونت ادراری بسیار قابل درمان است، به خصوص زمانی که زنان علائم خود را راحت و صادقانه با پزشک خود در میان بگذارند.

مثانه بیش‌فعال (OAB)

مثانه بیش فعال شبیه بی‌اختیاری ادراری است که از آن نشت غیرارادی ادرار رخ می‌دهد. تفاوت این است که نشت ناشی از فعالیت بیش از حد مثانه به دلیل ضعیف شدن مثانه است. زنان مبتلا به مثانه بیش فعال، نیازهای ناگهانی برای رفتن به دستشویی پیدا می‌کنند و معمولا قبل از رسیدن به دستشویی دچار نشت ادرار می‌شوند.

این بیماری که از هر پنج زن، دو نفر را تحت تاثیر قرار می‌دهد، یکی از شایع‌ترین تغییرات اورولوژی زنان در دوران یائسگی و ناشی از کاهش سطح استروژن است. چندین گزینه درمانی برای مثانه بیش فعال وجود دارد، مثل دارو، تمرینات کگل، کاهش وزن، تنظیم مصرف مایعات، تحریک عصبی و حتی بوتاکس.

عوامل متعددی وجود دارد که می‌تواند در ابتلای یک زن به این بیماری نقش داشته باشد. این عوامل خطرآفرین و شدت نشانه‌های علائم ‍به پزشک شما کمک می‌کند تا بهترین روش درمانی را تعیین کند.

مشکلات کلیه

سنگ کلیه

سنگ کلیه توده‌ای سخت و بر پایه مواد معدنی است که معمولاً در کلیه‌ها یا مجاری ادراری تشکیل و باعث درد شدید می‌شود. حدود ۹۰٪ از سنگ‌ها را می‌شود درمان کرد تا خود به خود از طریق سیستم عبور کنند، اما بعضی از آنها خیلی بزرگ هستند و برداشتن‌شان به جراحی نیاز دارد.

همانطور که قبلاً اشاره کردیم، تغییراتی که با افزایش سن در بدن زن رخ می‌دهد ممکن است بر مثانه و کلیه‌های او تأثیر منفی بگذارد. به طور معمول، افزایش وزنی که در زنان مسن آسان‌تر رخ می‌دهد، آنها را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سنگ کلیه قرار می‌دهد؛ و زمانی که یک سنگ کلیه داشته باشید، به احتمال ۵۰٪، سنگ کلیه‌های دیگری هم خواهید داشت. سطوح پایین استروژن هم یک عامل خطر برای ایجاد سنگ کلیه است و به همین دلیل زنانی که در دوران یائسگی قرار می‌گیرند، خطر بیشتری برای تشکیل سنگ دارند. به همین خاطر، زنان مسن باید مراقب رژیم غذایی و عادات خود باشند تا هم از افزایش وزن و هم از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کنند. برای انجام این کار، باید:

• هیدراته بمانید: آب انتخاب ایده‌آلی است، اما غیر از آن هر مایعی می‌تواند مفید باشد (حتی الکل در حد اعتدال می‌تواند به جلوگیری از سنگ کلیه کمک کند!)
• مصرف سدیم را کم کنید: سدیم باعث افزایش سطح کلسیم در ادرار و تشکیل سنگ کلیه می‌شود.
• سطح استروژن خود را بررسی کنید: اگر در حال یائسگی هستید، از پزشک خود بخواهید برای بررسی سطح استروژن شما، آزمایش خون انجام دهد.
• ورزش کنید: غذاهای مغذی بخورید و به طور منظم ورزش کنید تا نه تنها رژیم غذایی خود را بهبود ببخشید، بلکه با افزایش احتمالی وزن و ایجاد سایر عوامل خطرآفرین مبارزه کنید.

بیماری کلیوی

زنان مسن بیشتر در معرض ابتلا به فشار خون بالا و دیابت هستند که همین، آنها را در معرض خطر بیشتری برای بیماری کلیوی قرار می‌دهد. در حالی که بیماری کلیوی اغلب شناسایی نمی‌شود، برخی از علائم هشدار دهنده متمایز وجود دارد که زنان باید از آنها آگاه باشند:

• خستگی
• احساس ضعف، سرگیجه یا ضعف
• صورت متورم یا پف کرده
• احساس طعم غذا شبیه به فلز
• بثورات خارش دار
• تهوع و استفراغ
• تغییرات در ادرار

بعضی از علائم بارز بیماری کلیوی وجود ناگهانی خون در ادرار، مشکل در ادرار کردن (احتباس ادرار) و همچنین افزایش خروجی ادرار و داشتن ادرار کدر یا حباب دار است.

در حالی که یائسگی به کاهش تراکم استخوان معروف است، بیماری کلیوی در واقع زنان را در معرض خطر بیشتری برای پوکی استخوان قرار می‌دهد. ورزش و رژیم غذایی سالم بهترین روش برای پیشگیری از بیماری کلیوی است و به قوی نگه داشتن استخوان‌ها کمک می‌کند.

زنان سالخورده باید رژیم غذایی، برنامه ورزشی سالم و همچنین برنامه ویزیت سالانه با پزشک خود داشته باشند. فعال ماندن برای جلوگیری از تغییرات و عوارض اورولوژی زنان کلیدی است و ما هم اینجا هستیم تا به شما کمک کنیم. اگر هر یک از علائم بالا را تجربه و یا احساس می‌کنید ممکن است در معرض خطر باشید، با کلینیک اورولوژی مهراد تماس بگیرید.

همیشه راهنمایی‌های یک پزشک متخصص اورولوژی در زمینه تغذیه و سبک زندگی، می‌تواند بهترین ترفندها و نکات را برای دستیابی و حفظ سلامت بهینه اورولوژی در اختیارتان بگذارد، برای جلوگیری از بروز مشکلات برشمرده شده فوق، با چکاپ‌های اورولوژی منظم از بروز بیماری‌ها جلوگیری کنید!